Қишлоқ хўжалигини илмий асосда йўлга қўймас

ЎЗБЕКИСТОНДА ҚИШКИ ИССИҚХОНАЛАРДА
ЕТИШТИРИШ УЧУН ТУМАНЛАШТИРИЛГАН
НАВ ВА ДУРАГАЙЛАР
Иссиқхоналарда помидордан юқори ҳосил олишда нав ва 
дурагайларни тўғри танлаш муҳим аҳамиятга эга. Помидорни 
иссиқхоналарда етиштириш учун нав ва дурагайларига 
маълум даражада ўзига хос талаблар қўйилади. Улар 
сермаҳсул, эртапишар ва касалликларга чидамли бўлиши 
керак. Уларнинг мевалари кам ёруғлик шароитида яхши 
ҳосил берадиган, товарлик сифат кўрсаткичи юқори (вазни 
80-100 ва ундан юқори), катталиги ва шакли бир текис, тўлиқ 
рангли, мева банди бириккан қисмида кўкимтир товонсиз, 

---

22
100 китоб тўплами
узоқ масофага олиб боришга чидамли ва яхши мазага эга 
бўлиши керак. Бундай талабларга юқори маҳсулдор, узоқ 
масофага олиб боришга ярайдиган ва касалликларга 
чидамли биринчи авлод дурагайлари жавоб беради.
Турли айланишлар учун нав ва дурагайлар танлашда 
тупларининг типи ва детерминантлилиги муҳим 
кўрсаткичдир. Узоқ муддатли айланишлар (ўтувчан ва 
узайтирилган) ҳамда қишки-баҳорги айланишлар учун 
индетерминант нав ва дурагайлар афзалдир, улар узоқ 
ўстирилганда 20-25 тагача гулшода ҳосил қилиши мумкин. 
Индетерминант дурагайлардан Ўзбекистонда кузги-қишки 
айланишда ҳам фойдаланилади. Баҳорги иситилмайдиган 
иссиқхоналарда, қисқа муддатда ҳосил олиш учун 
детерминант нав ва дурагайлардан фойдаланиш мақсадга 

---

23
Помидорни иссиқхоналарда етиштириш
6–
китоб
мувофиқдир.
Барча айланишлар учун нав ва дурагайларнинг 
касалликка чидамлилиги муҳим белги ҳисобланади.
Нав ва дурагайларни танлашда уларнинг серҳосиллиги, 
тезпишарлиги, касалликга чидамлилиги, мевасининг сифати 
каби кўрсаткичлардан ташқари бошқа хусусиятлари ҳам 
ҳисобга олиниши керак. Масалан, кузги-қишки айланишда 
мевалари секин-аста пишиб етиладиган хусусиятларга эга 
бўлган нав ва дурагайлар кўпроқ қизиқтиради, бу терим 
сонини камайтиришга, ташишни яхшилашга ва меваларни 
1,5 ойгача сифатларини сақлаб туришга имконият беради.
Сўнгги йилларда шингилли, катта шингилларда кўп 
сондаги майда меваларни ҳосил қиладигани помидор 
навлари кенг тарқалмоқда. Улар чет элларда яхши 
сотилмоқда.
Помидор меваларига талаб ҳар хил бўлишини (йирик 
меваларга бўлган талаб, майда меваларга ҳам қўйилмоқда, 
худди шундай кечпишар ва эртапишарга ҳам), ҳисобга 
олган ҳолда бир хўжаликда бир неча дурагайларни 
етиштириш зарур. Бунга яна кутилмаган шароитларни ва 
иситиш тизимида тез-тез содир бўладиган бузилишларнинг 
юзага келиши, айрим дурагайларнинг ютуғи, бошқа кам 
ҳосиллилар ўрнини тўлдириши мумкинлиги сабаб бўлади. 
Катта иссиқхоналарда навлар ва дурагайларни синаш учун 
кичик майдон ажратиш ва у ёки бу дурагайни ёки навнинг 
ижобий ютуқларидан ишонч ҳосил қилингандагина келгуси 
йили унинг майдони кенгайтирилиши мақсадга мувофиқ.

---

24
100 китоб тўплами