Қишлоқ хўжалигини илмий асосда йўлга қўймас

Бошланғич омихта емлар
Карпни чавоқ материалини етиштиришнинг дастлабки 
босқичида табиий сув ҳавзаларидан ушланган зоопланктон 
ёки сунъий шароитда етиштирилган озуқа организмлари 
ишлатилади. Артемия анъанавий етиштириш объектидир. 
Биринчи 2-3 кун давомида личинкалар тана вазнининг 60-80% 
миқдорида тирик озуқадан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир. 
Бундай озиқлантириш уларнинг яшовчанлик даражасини 
оширади. Зоопланктондан балиқ етиштиришда фойдаланиш 
катта харажат демакдир. Шу сабабли, омихта ем ёрдамида 
личинкалар ва чавоқларни етиштириш технологиялари 
алоҳида аҳамиятга эгадир.
Бошланғич омихта ем билан личинкаларни етиштириш 
балиқ етиштириш амалиётида энг кўп меҳнат талаб қиладиган 
жараёндир. Амалга оширилган тадқиқотлар карпсимонлар-
нинг личинкалари ва чавоқлари учун бошланғич омихта
емларнинг бир қатор рецептлар ишлаб чиқишга имкон берди.
Личинкаларни озиқлантириш бошидан бошлаб, улар 
артемия науплии ёки зоопланктон билан озиқланган бўлса 
ҳам, бошланғич омихта ем билан боқилиши керак, бу 
личинкаларни қуруқ озуқага одатлантириш учун қилинади. 
Личинкаларни фаол озиқлантиришга ўтиш пайтида озуқа 
ҳар соатда берилиши керак (кундузги соатларда); кунлик 
меъёр личинкалар тана вазнининг 50% ни ташкил қилади. 
Личинкалар сузишга ўтганидан кейин озуқанинг суткалик 
дозаси тана вазнининг 75-100% гача оширилади. Куннинг ёруғ 
қисмида озуқа соатига камида 4 марта берилиши керак (сунъий 
ёруғлик билан кеча-кундуз). Ҳар хил турдаги озиқлантирувчи 

---

68
100 китоб тўплами
воситаларидан фойдаланиш меҳнат харажатларини сезиларли 
даражада камайтиради.
Личинка ва чавоқлар учун омихта ем меъёри
Бошланғич ем компоненти
личинка
чавоқ
Балиқ уни
39,5
37,7
Озуқа хамиртуруши
9,7
9,7
Қуруқ обрат
-
-
Буғдойнинг майда туйилгани
10,8
14,5
Соя шрот
7,8
4,7
Витазар
29,7
30,0
Балиқ ёғи
1,5
2,4
Премикс ПФ-1В
1,0
1,0
Асосий озуқа моддаларининг миқдори, %
Хом протеин
45,2
42,1
Хом ёғ
9,8
10,2
ОЭВ
24,1
26,0
Хом тола
3,4
2,2
Лизин
2,2
2,2
Метионин+ цистин
1,2
1,1
Энергия алмашинуви, МДж/кг
14,2
13,8
Кундалик озуқа меъёри тенг тақсимланиши керак. Қўл 
билан ем тарқатишда уни личинкалар тўпланадиган жойларга 
аста-секин сочиб қўйиш керак. Личинкалар озуқа танқислигини 
бошдан кечирмасликларини таъминлаш керак. Чунки ҳатто 
қисқа муддатли очлик балиқларнинг катта миқдорда ўлимига 
сабаб бўлади.

---

69
Интенсив усулда балиқ етиштириш
87–
китоб
Бошланғич омихта ем зарраларининг катталиги карп 
личинкалари ва чавоқлари массасига тўғри келиши керак.
Личинкалар ва чавоқларни озиқлантиришнинг кўрсатил-
ган меъёрлари тахминий бўлиб, маҳаллий шароитга қараб 
ўзгартирилиши мумкин. Агар юқоридаги талабларнинг барчаси 
бажарилса, 30 кун ичида ўсиш кўрсаткичлари (чавоқлар 
массаси 1,0-1,5 мг дан 1,0-1,2 г гача, яшовчанлик даражаси 
камида 60%) кутилгандек бўлади. Жадвалда карп личинка ва 
чавоқларини етиштиришда турли ҳарорат режимида боқиш 
меъёрлари келтирилган.