Қишлоқ ХЎжалиги корхоналарини таркибий қайта тузиш агентлиги

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

89 
ХУЛОСА 
 
Ўзбекистон Республикаси ахолисини тўғри овқатланишини ташкил этишда 
юқори биологик қийматга эга бўлган сут маҳсулотларини ахамияти жуда катта.
Сут махсулотлари ишлаб чиқаришда бошланғич хом ашё – сутни ўзи келиб 
чиқиши биологик бўлган қимматли озиқ-овқат махсулоти хисобланади. Сутда 
одам организмини нормал ривожланиши учун зарур бўлган барча хаётий муҳим 
моддалар мавжуд: оқсиллар, ёғлар, сут қанди, минерал тузлар ва сув, органик 
кислоталар, витаминлар, ферментлар, гормонлар, иммун таналари, газлар, 
пигментлар ва бошқалар. Компонентларни оптимал биргалиги сутни барча 
ёшдаги 
одамлар 
учун 
қимматли, алмаштирилмайдиган 
овқатланиш 
маҳсулотига айлантиради.
Сут бошқа физиологик суюқликлар каби ҳам ички (ферментлар ва 
бошқалар) ва ҳам ташқи омиллар таъсирида доимий ўзгаришларга мойил 
бўлади. Бунда микробиологик жараёнлар жуда мухим рол ўйнайди, чунки сут 
бир вақтни ўзида ҳам сапрофит ва ҳам касаллик туғдирувчи бактерияларни 
ривожланиши учун ўта қулай муҳит хисобланади.
Юқоридаги мулохазаларни хисобга олган ҳолда энг асосий вазифа аввало 
хом ашёни барча қимматли табиий хусусиятларини уни сут фермаларида 
олинишидан бошлаб савдо тармоғига берилгунича қадар вақт мобайнида сақлаб 
қолиш хисобланади. Ушбу вазифани муваффақиятли ҳал этилишига сутни 
қишлоқ хўжалигида ишлаб чиқарилиши, ишлов берилиши, саноатда уни сут 
махсулотларига қайта ишланиши технологик жараёнларини яхлит, узлуксиз 
занжирини яратиш йўли билан эришилади.
Сут махсулотларини саноат миқёсида ишлаб чиқарилиши сут хом ашёсига 
кимёвий, физикавий, микробиологик ва бошқа таъсир усулларига ёки уларни 
комбинациясига асосланган алохида технологик жараёнлардан иборат бўлади. 
Сариёғ, пишлоқ, творог ишлаб чиқаришда ёғсиз сут, айрон ва сут зардоби 
каби қўшимча маҳсулотлар хосил бўлади. Улар ҳозирги пайтда «ёғсиз сут хом 
ашёси» деган шартли ном билан аталади. Ўзини биологик хусусиятларига кўра 
ёғсиз сут хом ашёси ёғли сутдан қолишмайди. Ёғсиз сут хом ашёсини энг 
муҳим қисмлари оқсиллар, углеводлар ва минерал моддалар ҳисобланади.
Ёғсиз сут хом ашёсини мавжуд катта заҳиралари, озиқавий ва биологик 
қиймати уни тўплашни ва оқилона қайта ишлашни тақозо қилади.