Қишлоқ ХЎжалиги ишлаб чиқаришини механизациялаштириш

Якка 
тартибда 
дарахт 
кўчатларини 
ўтқазиш
учун 
аввало махсус чуқур қазгичлар 
ѐрдамида чуқур қазилади ва унга 
қўлда қўчат экилади.
Кўчат экиш учун алоҳида думалоқ 
шаклдаги 
чуқурча 
ковланади. 
Чуқурчанинг ўлчамлари экиладиган 
кўчат ва тупроқ турига қараб 
турлича 
қабул 
қилинади.Чуқурчанинг 
четлари 
текис, девори тик бўлиши керак. 
Бурғуловчи чуқур ковлагичнинг 
ишчи қисми айланувчан винтсимон 
бурғи 1(2.16-расм) ҳисобланади. 
Бурғининг 
пастки 
учига 
исканасимон 
парма 
9 
жойлаштирилган. Турли ўлчамли 
чуқурчаларни 
тайѐрлаш 
учун, 
машинада бир нечта алмашувчан 
(диаметри 30 см дан 80 см гача) 
винтсимон бурғилар мавжуд. Бурғи 
ерга ботиб, тупроқни чуқурчадан 
юқорига чиқариб ташлаши учун, уни 
мажбуран айлантириш, керак бўлса 
пастга 
босиб 
ботириш 
лозим. 
Бурғининг вали махсус редуктор 
8 
га 
уланиб, ундан айланма ҳаракат 

---

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШИНИ МЕХАНИЗАЦИЯЛАШТИРИШ
олади. Редукторга эса ҳаракат 
тракторнинг орқа қувват олиш
валидан кардан вал
5
орқали 
келтирилади.
Бурғининг винтсимон парраги 
учига абразив ейлишга чидамли 
пўлатдан 
ясалган 
лемехча 
2 
ўрнатилади. 
2.16-
расм. 
Бурғиловчи чуқурковлагич: 
1
-
бурғи; 2 - лемехча; 3 - брус; 4- устки тортқи;5 - кардан
вали;6-чеклагич; 7- ирғиткич; 8- редуктор; 9- парма. 
Чуқурчани 
ковлаш 
учун 
тракторнинг 
осиш 
мосламаси 
ѐрдамида бурғи ерга туширилади ва 
уни ҳаракатга келтирилади. Бурғи 
лемехчаси ердан юпқа қиринди 
кўринишида 
тупроқни 
ажратиб 
олади. Қиринди тупроқ винтсимон 
парраклар 
ѐрдамида 
юқорига 
кўтарилиб берилади. Кўтарилган 
тупроқни ирғиткич 
7
ѐн томонга 
суриб ташлайди. Бурғини ерга тик 
киришини таъминлаш учун, устки 
тортқи 
4 
нинг узунлиги махсус винт-
гайка ѐрдамида керакли ўлчамгача 
ўзгартирилади. 
Бурғининг 
ерга 
ботиш даражаси, яъни чуқурчанинг 
чуқурлиги 
чеклагич 
6 
нинг 
узунлигини ўзгартириш ҳисобига 
ўзгартирилади. 
Агар 
чеклагич 
узунроқ қилиб қўйлса, у ернинг 
юзасига эртароқ тегиб, бурғининг 
ботишини 
тўхтатади. 
Амалда, 
чеклагичнинг узунлиги ўзгартирилиб 
бир нечта чуқурча ковлаб, уларнинг 
чуқурлиги ўлчанади. Керакли 
чуқурликка етгандан сўнг чеклагич 
узунлиги қолдирилади. 
Чуқурковлагични фақат чуқур 
ҳайдалган 
ерларда 
ишлатиш 
жоиздир, чунки юмшатилмаган ерга 
бурғини ботириш оғирроқ бўлади ва 
ундай чуқурга экилган кўчат

---