Ishlatish joylari keltirilgan

Birinchi qavat ustunini hisoblash. Binoning tayinlanishi bo‘yicha II sinfga mansub. Tayinlanishi bo‘yicha ishonchlilik koeffitsienti _n =0,95 ni e’tiborga olib yuklarning hisbiy qiymatlarini aniqlaymiz: N₁=1768,08∙0,95=1679,68 kN,
N_1d = 1473,6∙0,95=1399,92 kN (4.3–jadval). Ustun kesimining o‘lchamlari b_c h_c=40 40 sm, betonning sinfi V30 (R_b =17 MPa), armaturaning sinfi A–III (R_s =365 MPa), γ_b2 =0,9

Quyidagi nisbatni
^Nld N_1
 1399,92 _{ 0,83}
1679,68
hisoblaymiz. Ustunning

egiluvchanligi

  ^l0
h_c
 ³³⁶  8,4  4
40

bo‘lganligi uchun uning egilishini

hisobga olish zarur.
Tasodifiy ekssentrisitet

e  ^hc
a 30
 ⁴⁰  1,33 
30
l₀
600


 ⁴⁸⁰  0,8 sm 600

e_a = 1,33 sm qabul qilinadi.
Ustunning hisobiy uzunligi l₀ =0,7H=0,74,8 =3,36 m < 20h_c
=200,4= 8,0 m bo‘lganligi uchun bo‘ylama armatura ko‘ndalang kesim yuzasini shartli ravishda markaziy siqilgan elementlardagidek quyidagi formula bo‘yicha hisoblash mumkin:

A_s  A_s^ 
N


R _s

• 
  A ^Rb
  

^Rsc

armaturalash foizini =1% qabul qilamiz (koeffitsient =0,01) va quyidagilarni hisoblaymiz:

R
₁   ^s
 R
 0,01
365


0,9 17
 0,238.

b2 b

Nisbat
^Nld N₁


 0,83

va egiluvchanlik

  ^l0  8,5
h_c

qiymatlari bo‘yicha

5.1–jadvaldan _b =0,91 va topamiz hamda A  ¹ ( A  A^' )
qabul qilib _r

ms ₃ s s

=0,915 koeffitsientlarni topamiz.  koeffitsientni hisoblaymiz

 = _b+2(_r –_b)₁ = 0,91+2(0,915 –0,91)0,238 =0,912< _r =0,915.

s
Talab etiladigan bo‘ylama armatura kesim yuzasi (1) formula bo‘yicha:

A_s
 A^' 
1679680


0,912 1,0  365(100)
 1600 ^{17  0,9}  =50,45 sm² – 67,07 sm² < 0.
365

s
(A_s+A ^' ) < 0 bo‘lganligi sababli birinchi qavat usutuni uchun bo‘ylama armatura kesim yuzasi hisob bo‘yicha talab qilinmaydi. Ustunni

s
konstruktiv talab bo‘yicha armaturalaymiz: 4 16 A–III, (A_s+A ^' ) =8,04 sm²; = (8,04/1600) 100 = 0,5%. Armaturalash koeffitsienti avval qabul qilingan qiymatidan (=1%) kam bo‘lganligi uchun ustun ko‘ndalang
kesimi o‘lchamlarini kamaytirish yoki beton sinfini pasaytirish yoki
mustahkamligi past bo‘lgan po‘lat armaturani qabul qilish mumkin.
Ustun ko‘ndalang kesimi o‘lchamlarini 350x350 mm qabul qilamiz va materiallarning avval qabul qilingan xarakteristikalari saqlagan holda hisoblashlarni bajaramiz:

  ^l0
h_c
 ³³⁶  9,6  4 ;
35

=_b+2(_r –_b)₁ = 0,91+2(0,915 –0,91)0,358 =0,913< _r =0,915;

R
₁   ^s
 R


 0,015
365


0,9 17


 0,358,

b2 b
Bu erda: _b =0,91; _r =0,915;  =0,015.

A_s
 A^' 
1679680


0,9131,0  365(100)
 35 35^{17  0,9} 
365

50,45 sm² – 51,35 sm² < 0.

s

s
Simmetrik armaturalash uchun dastlabki armatura yuzasini qoldiramiz: 416 A–III, (A_s+A ^' ) =8,04 sm²; = [8,04/(35 35)] 100 = 0,65
%. Armaturalash koeffitsienti avval qabul qilingan qiymatiga (=0,5%) yaqin bo‘lganligi uchun ustun ko‘ndalang kesimi o‘lchamlarini qoldiramiz.

16,80
To‘rlar
60

1
16 A-
1
1-1
416 A-


8 A- q.300

Q. 300

N
To‘rlar

60

2. 
   – rasm. Ustunni hisoblashga doir
   
3. 
   – rasm. Birinchi qavat ustunining armaturalanishi
   

Ko‘ndalang kesim o‘lchamlari 350x350 mm bo‘lgan ustunning haqiqiy

yuk ko‘tarish qobiliyati qo‘yidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

N_fc = (γ_b2R_bA + A_s R_sc )
^{1 0,9130,9171001225  8,04365 100}=

 0,913(1874250  293460]H  1979120N  1979,12 kN  N₁  1768,08 kN.
Ustun ko‘ndalang kesimining yuk ko‘tarish qobiliyati etarli (+12,0%).
Ustun uchun ko‘ndalang armatura sifatida sinfi A–I diametri 8 mm bo‘lgan armatura qabul qilamiz. Ko‘ndalang armaturalarning qadami s=30 sm < h_c=35 sm < 20d₁ = =20 2,5=50 sm qabul qilinadi. Birinchi qavat ustunlarini armaturalash 8.3–rasmda ko‘rsatilgan.

Ikkinchi qavat ustunini hisoblash. Rigellarni unifikatsiyalash uchun ikkinchi va barcha yuqori qavat ustunlari ko‘ndalang kesimlarining o‘lchamlarini b_c h_c=30 30 sm qabul qilamiz. Beton va armatura sinflarini birinchi qavat ustunlari uchun qanday qabul qilingan bo‘lsa, shunday qoldiramiz. Ta’sir qiluvchi hisobiy yuklar 8.3–jadvaldan olinadi. To‘liq yuk N₂=1768,08⋅0,95=1679,67 kN, shu jumladan, uzoq muddat ta’sir qiladigan yuk N_ld=1473,6⋅0,95=1399,92 kN. N_ld / N₂ = 1399,92 /1679,67 =0,83.

Ustunning egiluvchanligi
  ^l0
h_c
 ⁴²⁰  14  4
30
bo‘lganligi uchun

ustunning egilishini hisobga olish zarur.
5.1 jadvaldan   14 va N_ld / N₂ = 0,83 qiymatlarga mos bo‘lgan

koeffitsientlarni aniqlaymiz: _b

holda _b =0,863.
Tasodifiy ekssentrisitet

=0,823 va

^Ams
_ ( A_s  A^' )

s
3

deb hisoblagan

e  ^hc
a 30
 ³⁰  1,0 
30
l₀
600
 ⁴²⁰  0,7 sm
600

e_a = 1 sm qabul qilinadi.
Ustun ko‘ndalang kesimi o‘lchami h_c=30 sm > 20 sm bo‘lganligi uchun koeffitsient =1. Dastlab armaturalash koeffitsientini =0,02 qabul qidib quyidagilarni hisoblaymiz:

R
₁   ^s
 R
 0,02
365


0,9 17
 0,478;

b2 b
  _b  2(_r  _b ) ₁  0,823  2(0,863  0,823)  0,478  0,861 0,863.
Talab etiladigan ,o‘ylama armatura kesimi yuzasi qo‘yidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
^{A  A'  1679670  90017  0,9  53,44  37,72  15,72} sm².

^{s s} 0,8611,0  365(100)
365

Bo‘ylama armatura uchun 422A–III (A_s =15,2 sm²) sterjen qabul qilamiz. Armaturalash foizi  = (15,2/900)100 = 1,7%. Bu qiymat oldindan qabul qilingan armaturalash foizidan (=2%) ko‘p farq qilmaydi. SHuning uchun qabul qilingan 422A–III (A_s =15,2 sm²) armaturani qoldiramiz. Agar armaturalash foizi oldindan qabul qilingan armaturalash foizidan katta farq qilsa, hisob qaytadan yangi armaturalash foizi bo‘yicha bajariladi.
 =0,861 qabul qilib, ustunning yuk ko‘tarish qobiliyatini hisoblaymiz:
N_fc = (γ_b2R_bA+ A_s R_sc)= 1 0,861[0,9 17(100)900 + 15,2
365(100)]=
=0,861 (1377000+554800)= 1663280 H=1663,28 kN > N₂ =1679,67 kN.

Ikkinchi qavat ustuni

^{1679,67 1663,28100%  1%} ga ortiqcha zo‘riqqan.
1679,67

Bu ortiqcha zo‘riqish 5% gacha ruxsat beriladi.

Ustun uchun ko‘ndalang armatura sifatida sinfi A–I diametri 8 mm bo‘lgan armatura qabul qilamiz. Ko‘ndalang armaturalarning qadami s=30 sm < h_c=35 sm < 20d₁ = =20 2,5=50 sm qabul qilinadi. Birinchi qavat ustunlarini armaturalash 8.3–rasmda ko‘rsatilgan.
Uchinchi qavat ustunini hisoblash. Ustunga tushadigan to‘liq hisobiy yuk N₃=1261,76∙0,95=1198,67 kN, shu jumladan uzoq muddatli ta’sir etuvchi yuk: N_ld=1053,68∙0,95=1001,0 kN. N_ld / N₃= 1001,0/1198,67=0,83.
Ustun ko‘ndalang kesimi o‘lchami b_c h_c=30 30 sm. Ustunning

egiluvchanligi

  ^l0
h_c
 ⁴²⁰  14 .
30

Ustun ko‘ndalang kesimi o‘lchami h_c=30 sm>20 sm bo‘lgan uchun koeffitsient =1. Ikkinchi qavat ustuni bo‘yicha berilganlardan 0,861

s
qabul qilib, talab etiladigan bo‘ylama armaturaning kesim yuzasini aniqlaymiz:

A_s
 A^' 
1198670


0,8611,0  365(100)
 900 ^{17  0,9}  38,14  37,72  0,42
365
sm²

Ustun ko‘ndalang kesimini bo‘ylama armaturalash uchun 412 A–III (A_s=4,52 sm²) armatura qabul qilamiz; armaturalash foizi 
=100∙(4,52/900)=0,5%.
Kesimning haqiqiy yuk ko‘tarish qobiliyatini aniqlash uchun quyidagilarni hisoblaymiz:

R
₁   ^s
 R
 0,005
365


0,9 17
 0,12.

b2 b
  0,823  2(0,863  0,823)  0,12  0,813.
N_fc = 1 0,813[17(100)0,9 900 + 4,52  365(100)]=0,813(1377000+164980)=
=1253629 H= 1253,63 kN > N₃ =1198,67 kN.
Ustun ko‘ndalang kesimning mustahkamligi etarli. Ustun

1198,67 1253,63_{100%  4,5%}
1198,67
beriladi.

kam zo‘riqqan. Bu kam zo‘riqish 5% gacha ruxsat

Ustun uchun ko‘ndalang armatura sifatida sinfi A–I diametri 8 mm bo‘lgan armatura qabul qilamiz. Ko‘ndalang armaturalarning qadami s=30 sm < h_c=35 sm < 20d₁ = =202,5=50 sm qabul qilinadi. Birinchi qavat ustunlarini armaturalash 14–rasmda ko‘rsatilgan.