Ishlarini bajarilish tartibi

 
Iishning maqsad:
Toza holdagi o- va p- nitrofenol olish. 

---

11 
Ishning borishi: 
Konussimon kolbada olingan 28,2 gr fenolga 3 – 4 ml suv qo’shib, 
suyuqlanguncha qizdiriladi va u sovitilgach chayqatib turilgan holda yumaloq tubli kolbadagi 185 
ml nitrat kislotaga oz-ozdan quyiladi. Reaksion aralashmaning temperaturasi 20
0
C dan oshmasligi 
uchun kolba suv bilan sovitilib turiladi. Qo’ng’ir tusga kirgan aralashma sovuq suvda ikki soat 
qoldirilib, vaqti - vaqti bilan chayqatib turiladi. So’ngra ikki barobar suv bilan aralashtirilib, undan 
moysimon qismi esa yana 2-3 marta suv bilan yuviladi va u suv bug’i bilan xaydaladi. Bunda sariq 
tusli o-nitrofenol haydalib, n-nitrofenol kolbada qoladi. Yig’gichga yug’ilgan o- nitrofenol 
Byuxner voronkasi yordamida filtrlanib, olingan modda fil’tr qog’ozi qatlamlari siqiladi va 
so’ngra havoda quritiladi. o-Nitrofenolning miqdori 10 gr atrofida bo’ladi. 
Toza o-nitrofenolning suyuqlanish temperaturasi 45
0
C dan past bo’lsa, u metil spirtda 
qaytadan kristallantiriladi. Reaksion kolbada qolgan n-nitrofenolni ajratib olish uchun kolbani 
sovitib, 30 minut muzli idishga tushirib quyiladi va bunda ajralib chiqqan n- nitrofenol Byuxner 
voronkasida fil’trlanadi. So’gra unin tozalash uchun 250 ml 2 % li xlorid kislota va bir qoshiq 
aktivlantirilgan ko’mir bilan 10-15 minut qaynaguncha qizdirilib, qaynoq holda oldindan isitib 
turilgan Byuxner voronkasida filtrlanadi. Filtrat bir kecha qoldirilib, ajralib chiqqan n-nitrofenol 
fil’trlanadi va fil’tr qog’ozlari orasida quritiladi. Fil’tratni bug’lantirib yana ozroq miqdorda n-
nitrofenol olish mumkin.
 Reaksiya natijasi.
Miqdori 4 gr atrofida. Olingan mahsul hidsiz va rangsiz kristall bo’lib, 
suyuqlanish temperaturasi 113,6
0
C; qaynash temperaturasi 279
0
C (parchalanish bilan). Issiq suv, 
spirt va efirda eriydi.