Ishlab chiqarishning ijtimoiy tashkil etish shakllari

Xulosa va Takliflar
Mamlakatning makroiqtisodiy holati kO'rsatkichlar tizimi orqali baholanadi. Makroiqtisodiy tahlilda YaIM, YaMD, SIM, SMD, ShD, ShTD, YaMTD, I, S, INI,YaIM, deflyatori kabi ko'rsatkichlardan foydalaniladi. YalM - mamlakat rezidentlari tomonidan ma'lum muddat davomida ishlab chiqarilgan pirovard tovarlar va xizmatlaming bozor baholari umumiy yig'indisidan iborat. YalMni hisoblashning ish lab chiqarish, yakuniy iste'mol va taqsimot usullari mavjud bo'lib, ulaming dastlabki ikki turi keng qo'lIaniladi. YalMni hisoblashda bir qiymatni ikki qayta hisoblashga yo'l qO'ymaslik uchun qo'shilgan qiymatlar yig'indisi ko'rinishida hisoblanadi. Bu usul YalMni hisoblashning ish lab chiqarish usuli deyiladi. YalMni xarajatIar ko'rinishida hisoblashda to'rt guruhdagi xarajatlar - iste'mol, investitsiya, davlat xaridi va sof eksport xarajatlari e'tiborga olinadi. Har uchala usulda hisoblangan YalM ko'rsatkichi hajmi, statistik xatolar istisno etilganda, o'zaro teng bo'ladi. Milliy hisobchilik tizimining barcha ko'rsatkichlarini hisoblashning uslubiy bazasi bina bo'lgani uchun ulami o'zaro taqqoslash imkoni mavjud. • Makroiqtisodiy tahlilda YalM ko'rsatkichi bilan birga YaMD kO'rsatkichidan ham foydalaniladi. YaMD - mamlakat rezidentlarining mamlakatda va mamlakat tashqarisida ish lab chiqarishda ishtirok etishdan ya mulkdan olgan boshlang'ich daromadlari yig'indisidir. Soddalik uchun YalM - Yalpi ishlab chiqarish, YaMD esa Yalpi daromad deb ham yuritiladi. Nominal YalM Yakuniy tovarlar va xizmatlar hajminijoriy narxlarda, real YalM esa doimiy narxlarda baholaydi. Shunday qilib, real YaMM hajmi faqatgina ish lab chiqarish hajmi o'sishi bilan oshadi, nominal YaMM esa tovar va xizmatlar baho darajasining o'sishi natijasida ham oshishi mumkin. YalM deflyatori va INl ko'rsatkichlaridan foydalaniladi. O’tkazilgan makroiqtisodiy tahlillar va statistik ma’lumotlarga tayanib shuni aytish mumkinki: O’zbekiston ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi istiqbollari respublikaning har bir tuman va viloyat imkoniyatlaridan umumdavlat va hududiy manfaatlarda oqilona foydalana olishga bog’liq.

Adabiyotlar

1. 
   K.Vaxobov, M.Tillaboeva. «Iqtisodiy geografiya asoslari». Toshkent, 2001 y.
   
2. 
   A.S.Soliyev. «Iqtisodiy geografiya asoslari» Ma`ruzalar matni.
   
3. 
   A.S.Soliyev. «Iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning dolzarb masalalari». Toshkent, 1995 y.
   
4. 
   G.Assonov, M.Nabixonov, I.Safarov. «O`zbekiston iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi». Toshkent, 1994 y.
   
5. 
   A.Soliev, R.Muhammadaliyev. «Iqtisodiy geografiya asoslari». Toshkent, «O`zbekiston» - 1995 y.
   

1 ^ Iqtisodni erkinlashtirish, resurslardan tejamkorlik bilan foydalanish bosh yo’limiz Хalq so’zi 13 fevral, 2002 yil.