“ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi” kafedrasi

Birinchi pogona - Markaziy bank ;
Ikkinchi pogona - tijorat, xususiy, sanoat va boshka banklar. O’zbekistonda xozirgi sharoitda 32ta tijorat banklar, 3ta shaxsiy (xususiy) bank, agro bank, paxta bank, sanoat-kurilish banki, savdogarbank va boshka turdagi banklar faoliyat kursatmokdalar. Shuningdek, chet el banklarining vakopatxonalari ishlamokda. Iqtisodiyotning eng muxim masalalaridan biri - bu pul muomalasidir. Pul muomalasi - pulning tuxtovsiz xarakati bulib, tovarlar va xizmatlar doiraviy aylanishiga xizmat kiluvchi muomala vositasi va tulov vazifasini bajarishidir.
Pul bozori - pulga talab va taklif asosida pulning “baxosi” , ya’ni foiz darajasini aniqlovchi bozordir. Shuni e’tiborda tutish lozim-ki, pul boshka tovarlar singari sotilmaydi va sotib olinmaydi. Pul bozoridagi oldi-sotdi jarayonida pul boshka tulovga kobil aktivlarga uz Qiymatiga monand yoki uzining nominal Qiymatidan uzgargan baxoda almashtiriladi.
Pulga bulgan talab kuyidagi omillarga boglik buladi:
1) pulning aylanish tezligiga;
2) baxolarning mutlak darajasiga;
3) ishlab chiqarishning real xajmiga .
J.M. Keyns pulga bulgan talab nominal daromad va ssuda foizining meyoriga boglikligini ta’kidlaydi.
Pul muomalasini amalda davlat va nodavlat Tashqilotlar yuritadi. Zamonaviy pul muomalasi nakd pulli va nakd pulsiz shaklda pul mablaglarining yigindisi sifatida namoyon buladi. Nakd pul uzining xajmiga kura barcha pul mablaglari, ya’ni bank xisob-kitob rakamlaridagi umumiy pulning 10 % ni Tashqil etadi .
Pul massasi - bu muomala vositasi, tulov va jamgarish (investitsiya) vazifasini bajaruvchi muomaladagi nakd va nakd pulsiz shakldagi pul mablaglarining yigindisidir.
Pul uzining tulovga kobillik darajasiga kura tubandagi shakllardagi pul mablaglaridan iborat:
1) banknotlar, muomaladagi tangalar, joriy xisoblardagi pul
mablaglari ;