“ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi” kafedrasi

Narx - muxim iqtisodiy tushunchaning axamiyati xammaga uz-uzidan ma’lum.
Narx - narsa, buyum va xizmatlar Qiymatining puldagi ifodasi. Narxning balandligi tovarni sotib olish uchun kup mikdorda pul kerakligini, narx past bulsa arzonlikni, ya’ni oz pul bilan xam kup narsa olish mumkinligini anglatadi. Narx nafakat shaxsiy, balki ijtimoiy-iqtisodiy kategoriyadir. U orkali ayrim tovarlarni sotib olish yoki xaridorga sotish mumkin. Umuman barcha iqtisodiy jarayonlar tartibga solinadi va boshkariladi. Barcha narx turlari birgalikda umumiy yaona narx mexanizmini Tashqil kiladi. Narx xam pul singari tarixiy kategoriya bulib, ayriboshlashning paydo bulish va rivojlanish jarayonida karor topdi. Oddiy natural ayirbosh paytidayok narx mavjud bulib, ayriboshlashning tengligini, adolatligini mustaxkamashga xizmat kiladi. Ayirboshlanayotgan narxlar proportsiyalarini ta’minlovchi narx tovar narxi deb ataladi.
Narxni shakllantirish masalasida ikki nuktai nazar kuzga tashlanadi. Bozor yunalishi va ishlab chiqarish xarajatlari yunalishi birinchi yunalishda bozor ko’yunkturasi, tovar talabi va taklifi xal kiluvchi omil xisoblanadi. Ikkinchi yunalishda narx asosidagi ishlab chiqarish xarajatlari eng avvalo tovarni ishlab chiqarish uchun sarf bulgan mexnat xal kiluvchi omil buladi.
Narxning bozor yunalishida kuyidagi ta’rif ma’kul kurinadi “Narx - ayriboshlash jarayonida namoyon buluvchi ne’matlar Qiymatini ifodalovchi omildir.” Bu ta’rifda ikki asosiy aktsept kuzga tashlanadi :
Birinchidan, tovarning narxi shu tovarda ifodalangan foydalilik Qiymati bilan uzviy birligidadir.
Ikkinchidan, tovar narxi tovarni pulga yoki boshka tovarga almashtirayotganda tovarning iqtisodiy moxiyati tarzida xam namoyon buladi.
Narxning vazifalari:
Narxing dastlabki vazifasi - bu ulchov belgisi bulishi.
Narxning solishtirma ulchov birligi vazifasi, bu orkali Iqtisodiyot bilan boglik xisob-kitob vazifasi xam shakllanadi.
Narxning yana bir xususiyati shundaki, kursatkichlarning pul ifodasidan foydalanish orkali biz taxlil kilamiz, rejalar tuzamiz, kelgusidagi natijalarni xisoblab chikamiz.