|
1.
- Sanitareya meyyorlari va qoidalari.
2.
3.
- Ishlab chiqarishdagi zararli omillarni va ularning inson organizmiga tasiri.
MAVZU: Ishlab chiqarish sanitariyasi va mexnat gigienasi asoslari Ishlab chiqarishda odam organizmiga xavfli va zararli omillarni ta’siri.
REJA:
MEXNAT GIGENASI
Ishlab chiqarish muxidini va mexnat jarayonini kishi organizmiga tasirini o’rganadi, va ularning sanitareya gigiena xolatlarini yaxshilash bo’yicha tavsiyanomalarni ishlab chiqadi, bularning xammasi ishchilarning sog’ligini va ish qobilyatini saqlab qolishga yordam beradi.
SHAXSIY GIGENA
Tushunchasiga kiradigan masalalar doirasi juda keng bo’lib, bu badanni toza tutish, ishlaganda, ovqatlanganda shaxsiy gigienaga rioya qilish o’zi yashaydigan joyni ozoda tutish va boshqalar. Shaxsiy gigiena qoidalarini bajarish faqat indivudial emas, balki ijtimoiy axamyati xam molik bo’ladi.
Zararli gaz va buglarni konseitratsiyasini aniqlash UG-2 asbobini tuzilishi
Hayot faoliyat xavfsizligi fanini boshqa fanlar bilan aloqalari
Ishlab chiqarishda inson organizmiga tasir etuvchi omillar
Ishlab chiqarishda inson organizmiga ta’sir etuvchi omillar.
Agar bir odam shaxsiy gigiena qoidalariga amal qilmasa, u o’z oilasida va yashaydigan jamoada yuqumli kasalliklarning tarqatilishiga sababchi bo’lishi mumkin.
ISHLAB CHIQARISH OBYEKTLARIGA QO’YILADIGAN UMUMIY TALABLAR.
Ishlab chiqarish binolari texnologik jarayon talablariga va uskunalarning tashki o‘lchamlariga asoslangan xolda quriladi. SM- 245-71 qurilish me’yorlariga asosan, bitta ishchiga eng kamida 15 m3 xajmda, 4,5 m2 yuzaga teng bo’lgan xona tug’ri kelgan bo’lishi kerak. Ishlab chiqarish xonalarining polidan shipigacha bo’lgan balandlik 3,2 m, transport-omborxona xo’jaligining balandligi 3,0-3,2 m va odam yuradigan yo’lak kengligi 0,3-1,5 m bulishi shart.
Qishgi mavsumda ortiqcha issiqlik yo’qotmaslik uchun binoning tashqariga chiqish joylarida 2 (ikki) eshikli tamburlar (Daxlislar) bo’lishi kerak. Bino devorlari changdan oson tozalanadigan va kerakli darajada issiqlikka chidamli bo’lishi kerak. Gigenik talablarga asosan binolardagi satxi ularga birlashgan terito’riya satxidan 150 mm baland bo’lmog’i lozm.
Pollar tekkis silliq, faqat sirpanchiq bo’lmasligi faqat issiqlikni kam o’tkazuvchan bo’lishi kerak. Gigenik jixatdan pollar yog’och yoki yog’och qipig’idan (DSP) bo’lishi zarur.
Sog‘liqni saqlash va umumiy ovqatlanish xonalari. Korxonalarni loyixalashda tibbiyot punktlari, ayollarning shaxsiy gigienasi uchun aloxida xonalar, bug‘xona, dushxona, shuningdek ish vaqtida dam olish va ruxiy charchashni kamaytiradigan xonalar xisobga olinishi zarur.
Tibbiyot punktlari SM va K, 2.09.04-87 qurilish me’yorlari va qoidalariga asosan, agar korxonada ro’yxat bo’yicha ishlovchilarning soni 50 dan 150 kishigacha bo’lsa, uning maydoni 12m2 ga, agar ishlovchilarning soni 151 dan 300 kishigacha bo’lsa, 18m2ga teng qilib olinadi.
Ayollar uchun shaxsiy gigiena xonalari, xojatxonalarning ichida joylashtiriladi. O’rnatiladigan jixozlarning soni 75 kishiga bitta xisobidan olinadi. Bug‘li xammomlarning katta-kichikligi korxona kasaba uyushmasining maslaxati bilan aniqdanadi. Ishlab chikarish jarayoni qo‘lga o’tadigan titrash bilan bog‘liq bo‘lsa, korxonada qo’l vannalari xisobga olinadi. Ularni ishlab chiqarish xonalarida joylashtiriladi, agar ulardan foydalanuvchilar soni 100 kishidan ortiq bo’lsa, qo’l vannalari yuvinadigan yoki aloxida xonalarga o’rnatiladi. Vannalarning soni 3 kishiga bitta xisobidan olinadi. Ular uchun ajratilgan xonalarning yuzi 1,5m2 bitta vanna uchun deb olinadi. Ishlab chiqarish jarayonida odam oyoqda uzoq vaqt ishlasa yoki uning oyoqlariga titrashlar ta’sir qilsa, u xolda korxonada oyoq vannalarini (oyoqga suvli massaj beradigan qurilma) O’rnatish kuzda tutiladi. Ularni yuvinish yoki yechinish kiyinish xonalarida joylashtiriladi.
Maishiy xonalar va qurilmalar uchun sanitariya me’yorlari quyidagicha (S 245-71): xonalarning balandligi 2,5 m, kiyim yechadigan va kiyadigan xonalardagi shkaflarning balandligi 1,8 m, yopiq shkaflarning o’lchami 0,25x0,5 m, ikki tabaqali shkaflarning o’lchami 0,5x0,33x1,8 m, ochiq, xolda saqlanadigan kiyim ilgichning balandligi 1,65 m, ilmoqlarning soni 1 m ga 5 ta, o’rindiqning eni bir joyga 0,6 m, yuvinadigan xonalardagi kran-almashtirgichlarning soni 25 ishlovchiga va kranlar 15 ishlovchiga bittaga xisobidan o’rnatiladi, dush o’rinlari 8 ta ishlovchiga bitta xisobidan olinadi, dush xonasining o’lchami 0,9 x 0,9 m. Xojatxonalar binolar ichida ish joyidan 75 metrdan va territoriyada binodan 150 metrdan uzoq; bo’lmagan xolda joylashtiriladi. Unitazlarning soni 15 ta ayolga yoki 30 ta erkakka bitta xisobidan o’rnatiladi. Smenada ishlovchilarning sonini xisobga olgan xolda 10 kishiga (ayol va erkaklarga) bitta xojatxona tashkil qilishga ruxsat beriladi.
Ish vaqtida dam olish xonalari 1 kishiga 0,2 m xisobidan olinadi, faqat umumiy maydoni 18 m2 dan kam bo’lmasligi kerak.
Ichimlik suvlarni tashkil qilish sanitariya-gigiena tomonidan juda katta axamiyatga ega. Suv ichishda otilib turadigan suv jumraklardan foydalanish unumli xisoblanadi, ular to’g’ridan to’g’ri sovuq suv quvurlariga ulanadi. Agar mexnat sharoitlarida suvni qisman sho’rlantirish va gazlashtirish maqsadga muvofiqdir. Ichimlik suvning xarorati 8° dan past va 20° dan yukori bo’lmasligi kerak. Bir smenada bir ishlovchiga 2 dan 5 litrgacha suvning sarf bo’lish miqdori belgilanadi, shuningdek u iqlim sharoitiga va mexnatning turiga xam bog’liq bo’ladi
Korxonadagi ish sharoitlari odamning badanini kirlanib ketishiga olib kelsa, unda, albatta, dushxonalar tashkil qilingan bo’lishi lozim. Agar smenada 15 tadan ko’p ayol ishlasa, ularga shaxsiy gigiena xonasi tashkil kilinadi. Bu xona ayollar xojatxonasi yonida joylashgan bo’lib, xar bir ayolga 0,2 m2 xisobida tashkil qilinib, umumiy maydoni 4 m2 dan kam bo’lmasligi kerak.)
Hamma sanitariya-maishiy xonalari xar kuni tozananishi, yuvi- lishi, xar doim shamollatib turilishi, vaqt-vaqtida dezinfeksiyalanishi zarur. Sanitariya va maishiy xonalaridan boshqa maqsadlarda foydalanish qattiy man etiladi. Yaylovlarda yozgi oromgoxlarda va podalar saqlanadigan joylardagi ishchilar ko’zgaluvchi sanitariya-maishiy vagonchalar bilan ta’minlanadi.
Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarish jarayonlari ikki xil bo’lib ular
Qo’zg’almas
Qo’zg’aluvchan.
O’g’it sepish mashinalari
yer xaydash mashinalari
ekishdan oldin yerga ishlov berish mashinalari.
qator oralariga ishlov berish mashinalari.
Donlarni tozalash moshinalari.
ko’sak chuvish moshinalari.
chorva mollariga ozuqa tarqatish.
sut sog’ish moshinasi.
qo’ylarni junini olish moshinalari.
don ekish mashinalari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
