|
Xavfsizlik ko'rsatkichlari oziq-ovqat mahsulotlarining inson tanasi va atrof-muhit uchun xavfsizligini belgilaydi. Ular qayta ishlash zavodida HACCP (HACCP) tizimining ishlashini nazorat qiladi. Bu ko'rsatkichlar GOST, O'zDst, Tsda yakuniy mahsulot uchun majburiy ravishda belgilanadi va nafaqat radionuklidlar, balki pestitsidlar, nitratlar va inson salomatligi uchun xavfli bo'lgan boshqa kimyoviy birikmalar uchun ham miqdor chegaralarini o'z ichiga oladi.
Ekologik ko'rsatkichlar mahsulotning atrof-muhitga zararli ta'siri darajasini belgilaydi.
Normativ hujjatlar talablariga muvofiq ishlab chiqarilgan oziq-ovqat mahsulotlariga kelsak, bu ko'rsatkichlar qo'llanilmaydi, ammo ular atrof-muhitni, birinchi navbatda, ishlab chiqarish chiqindilari bilan ifloslantiruvchi oziq-ovqat texnologiyalariga taalluqli bo'lishi mumkin.
Iqtisodiy ko'rsatkichlar mahsulot ishlab chiqarish, saqlash va iste'mol qilish xarajatlarini aks ettiradi.Mahsulot ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligini baholash mahsulot ishlab chiqarishga ketadigan xarajatlarning umumiy miqdorini aniqlash orqali kompleks usulda amalga oshiriladi.
3. Sifat ko'rsatkichlarining mahsulot xavfsizligiga ta'siri
Har qanday oziq-ovqat mahsulotlarini qayta ishlash korxonasi o‘z ishlab chiqarish faoliyatida raqobatbardosh, xavfsiz, iste’molchi talabiga javob beradigan mahsulotlar ishlab chiqarishga e’tibor qaratadi.
Mahsulotni sotib olayotganda, xaridor o'zining ustuvor yo'nalishlariga asoslanadi: assortiment, sifat, jozibali qadoqlash, narx. Oziq-ovqat xavfsizligi iste'mol qilish vaqtida oziq-ovqatdan kelib chiqadigan xavflarning mavjudligi bilan bog'liq. Oziq-ovqat bilan bog'liq xavflar oziq-ovqat zanjirining har qanday bosqichida yuzaga kelishi mumkinligi sababli, zanjir bo'ylab tegishli boshqaruv juda muhimdir. Shuning uchun oziq-ovqat xavfsizligi oziq-ovqat zanjirida ishtirok etuvchi barcha tomonlarning birgalikdagi sa'y-harakatlari bilan ta'minlanadi.
Oziq-ovqat zanjiri yem ishlab chiqaruvchilar, oziq-ovqat ishlab chiqaruvchilar, oziq-ovqat tashuvchilar, chakana savdo do'konlaridan tortib, asbob-uskunalar, qadoqlash materiallari, yuvish vositalari, oziq-ovqat qo'shimchalari va ingredientlar ishlab chiqaruvchilarigacha bo'lgan keng doiradagi tashkilotlarni o'z ichiga oladi.
Oziq-ovqat zanjiri bo'ylab oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlash uchun xavfsizlikni boshqarish tizimlari quyidagi sohalarda zarur ma'lumotlarni o'z ichiga olishi kerak:
• interaktiv axborot almashinuvi;
• boshqaruv tizimi;
• zaruriy dasturlar;
• HACCP (HACCP) tamoyillari.
Oziq-ovqat zanjiri bo'ylab ma'lumot almashish barcha oziq-ovqat xavflari aniqlanishi va oziq-ovqat zanjirining har bir bosqichida etarli darajada nazorat qilinishini ta'minlash uchun juda muhimdir. Oziq-ovqat xavfsizligini boshqarishning eng samarali tizimlari biznes va uning manfaatdor tomonlariga katta foyda keltiradi.
Xavflarni tahlil qilish tizimining printsiplari va oziq-ovqat zanjiri bo'ylab tashkilotlarda qo'llashning muhim nazorat nuqtalari birlashtirilishi kerak.
Xavflarni tahlil qilishda ob'ekt xavflarni HACCP rejasiga muvofiq boshqarishni ta'minlash uchun qo'llanilishi kerak bo'lgan strategiyani belgilaydi.
Bunda korxonaga tashqi tashkilotlar tomonidan ishlab chiqilgan nazorat tadbirlari majmuasidan foydalanish va amalga oshirishga ruxsat beriladi.
Ushbu chora-tadbirlar oziq-ovqatning xavfliligini - oziq-ovqat tarkibidagi biologik, kimyoviy yoki fizik komponentni, shuningdek, inson salomatligiga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin bo'lgan mahsulotlarning holatini nazorat qiladi.
Oziq-ovqat xavfsizligi siyosati oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlash bo'yicha korxonaning umumiy maqsadlari va yo'nalishi bilan bog'liq.
U rasmiy ravishda korxonaning yuqori rahbariyati tomonidan ishlab chiqiladi.
Xavfsiz mahsulotlarni rejalashtirish va amalga oshirish quyidagilarni nazarda tutadi:
• mahsulotlarning biologik, kimyoviy va fizik ifloslanishini nazorat qilish uchun dastlabki shart dasturlari;
• mahsulotlar va mahsulotlar qayta ishlanadigan muhitdagi xavf darajasini nazorat qilish;
• oziq-ovqat xavfsizligi bo'yicha guruhlar;
• oziq-ovqat bilan aloqada bo'lgan xom ashyo, ingredientlar va materiallarning xususiyatlari;
• nazorat tadbirlarining texnologik jarayoni bosqichlarini tavsiflash;
• kuzatuv tizimi va nomuvofiqlikni boshqarish;
• oziq-ovqat xavfsizligini boshqarish tizimini yangilash.
O‘zDst/ISO22000 davlat standartining qo‘llanilishi qonun hujjatlari va iste’molchilar talablariga javob beradigan xavfsiz oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish bo‘yicha samarali nazoratga aylanadi.
ISO 22000: 2005 “Oziq-ovqat xavfsizligini boshqarish tizimi” xalqaro standartini joriy etish va sertifikatlashning afzalliklari:
- aholi salomatligini mustahkamlash;
- sog'liqni saqlash xarajatlarini kamaytirish;
- oziq-ovqat mahsulotlari sifatini samarali nazorat qilish;
- iste'molchilar ishonchini oshirish;
- mahsulot yo'qotishlari kamayadi, mahsulot sifati barqarorlashadi;
- mahsulot xavfsizligiga tizimli yondashuv shakllantiradi;
- biznes uchun xavf kamayadi;
- mamlakatlar o'rtasidagi savdo-sotiqni osonlashtirish;
– Mahsulot eksporti hajmi ortib bormadi.
ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALAR YORDAMIDA ISHLAB CHIQARILGAN OZIQ-OVQAT MAHSULOTLARINI TASNIFLASH
1. Oziq-ovqat mahsulotlarini tasniflash turlari.
2. Sifat va xavfsizlik bo'yicha me'yoriy hujjatlar talablariga muvofiq guruhlarning xususiyatlari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
