Ишлаб чиқилган

Физиологик эҳтиёжлар
– очлик, ташналик . . .
2.
Хавфсизлик эҳтиёжи
– ўзини ҳимояланган деб ҳис қилишга 
интилиш, қўрқув, омадсизликдан қочиш. 
3.
Севги-муҳаббат ёки кимгадир кераклик эҳтиёжи
– одамлар 
орасида бўлишга интилиш, уларнинг яхши муносабатда бўлишларини исташ. 
4.
Иззат - ҳурматга бўлган эҳтиёж
– муваффақият қозонишга, тан 
олинишга интилиш. 
5.
Билиш эҳтиёжлари – 
кўп билишга, тушунишга, тадқиқот қилишга 
интилиш. 
6.
Эстетик эҳтиёжлар
– мосликка, гўзалликка интилиш. 
7.
Ўз-ўзини активлаштириш эҳтиёжи – 
ўз мақсадларига эришишга, 
ўз шахсини ривожлантиришга интилиш. 
Шахс 
мотивлари 
орасида 
муваффақиятга 
эришиш 
ва 
муваффақиятсизликдан 
қочиш 
мотивлари 
муҳим 
аҳамиятга 
эга. 
Муваффақиятга эришиш мотиви турғун бўлиб, характер хислати деб 
қаралади. Муваффақиятсизликдан қочиш мотиви эса бирмунча турғун 
интилиш бўлиб, инсон фаолияти натижаси бошқа кишилар томонидан 
баҳоланиши керак бўлган ва ниятларда намоён бўлади. 
Мотивациянинг қуйидаги назариялари мавжуд: 
-
инстинктлар назарияси (Ч. Дарвиндан то Келергача, Торндайк, Фрейд 
ва Павлов); 
-
эҳтиёжлар назарияси (А. Маслоу); 
-
когнитив назария (муваффақият кутиш, муваффақиятсизликдан 
қочиш); 
-
фаолият назарияси (А.Н.Леонтьев). 
Бундан ташқари просоциал мотивлари ҳам мавжуд. Бу инсонларнинг 
бошқаларга онгли равишда яхшилик, эзгулик кўрсатиши бўлиб, альтруизм 

---

64 
дейилади. Ҳимоя қилиш, ҳамдард бўлиш, тинчлантириш, қўллаш, боқиш ва 
ҳоказо). 
Одам айни бир вақтнинг ўзида тирик организм ва жамият аъзоси 
бўлиши билан бирга, ўз миясида, алоҳида шахс сифатида, айрим объектлар 
билан қиладиган объектив муносабатларини акс эттиради. Акс эттиришнинг 
ана шундай ўзига хос томони хиссёт ҳисобланади. 
Ҳиссиёт 
– юксак, маънавий асосланган эмоция бўлиб, у ижтимоий 
объект билан боғлиқ. Ҳиссиёт инсонни оламга бўлган муносабатларини ҳис 
эта олишидир.