Ишлаб чиқилган

Ҳаракат 
– фаолиятнинг тугалланган маълум бир босқичидир.
Мақсад 
– инсон эҳтиёжини амалга ошиши бўлиб, фаолиятнинг 
натижаси сифатида намоён бўлади. 
Мотив 
– ички барқарорлик, инсон хатти-ҳаракати, хулқининг 
психологик сабаби. 
Мотивация – 
хатти - ҳаракатнинг ички психологик ва физиологик 
бошқариш бўлиб, ўз ичида ташаббусни, йўналишини, ташкил қилиш, қўллаб-
қувватлашни ўз ичига олади. 
Операция 
– мақсадга эришишга қаратилган, конкрет ҳаракатни 
бажариш билан боғлиқ бўлган хатти-ҳаракатлар системаси.
Ҳаракат структураси 
Уларнинг 
асосий 
вазифалари 
Мотивлар 
Мақсад 
Фаолият 
ҳаракат 
Ташқи 
предметли
Ички 
ақлий
Х
атти - харакат 
операциялар
Ҳаракат 
Мотор 
(ҳатти - ҳаракат) 
Марказий 
(ақлий) 
Сенсор
(ҳиссий) 
Бажариш 
Тартибга 
солиш 
Бошқариш 

---

161 
Интериоризация 
– бу ташқи муҳитдан ички ақлий ҳаракатга ўтиш. 
Инсон психикаси интериоризацияси туфайли айни чоғда кўз ўнгида йўқ 
бўлган нарсаларнинг образлари билан ишлай билиш қобилиятига эга. 
Интериоризация муаммоси рус олимлари Л.С.Виготский, А.Н.Леоньтев, 
П.Я.Гальперин ва уларнинг шогирдлари томонидан турли жабҳаларда тадқиқ 
қилинган. Интериоризация орқали инсон психикаси муайян вақт оралиғида 
унинг идрок майдонида йўқ нарсаларнинг тимсоли (образи) дан фойдаланиш 
қурбига эга бўлади. Шу нарса маълумки бундай ўзгаришларнинг муҳим 
қуроли бўлиб, сўз ўзгариши воситаси сифатида нутқий фаолият хизмат 
қилади. Шунинг учун сўзларни тўғри ишлатишга одатланиш фавқулодда 
буюмларнинг муҳим хусусиятлари ҳақида ахборотдан фойдаланишнинг 
усулларини 
ўзлаштириш 
демакдир. 
Инсон 
ақлий 
тараққиётида 
интериоризациянинг аҳамияти каттадир.
Экстериоризация – ички ақлий режа ҳаракатларни ташқи предметларга 
ўтишидир. 
Фаолият процессида инсоннинг билимлари кўникма, малакалари ташкил 
топиб, одатлари шаклланади. Кўникмалар ҳосил бўлиш босқичлари деб машқ, 
мукаммаллаштириш, автоматлаштиришга айтилади.