|
Terrorchi - terrorchilik faoliyatini amalga oshirishda ishtirok
etayotgan shaxs.
Terrorchilik guruhi - oldindan til biriktirib terrorchilik harakatini
sodir etgan, bunday harakatga tayyorgarlik ko‘rgan yoki uni sodir etishga
suyuqasd qilgan shaxslar guruhi.
Terrorchilik tashkiloti - ikki yoki undan ortiq shaxsning yoki
terrorchilik guruhlarining terrorchilik faoliyatini amalga oshirish uchun
barqaror birlashuvi.
Terrorchilikka qarshi operatsiya - terrorchilik harakatiga chek qo‘yish
va uning oqibatlarini minimallashtirish, shuningdek, jismoniy shaxslaming
Terrorchilik faoliyati -terrochilik harakatini uyushtirish, rejalashtirsh,
tayyorlash va amalga oshirishdan, tuzishdan, ulami moliyalashtirish va
moddiy-tehnika jihatdan ta’minlashdan iborat boigan faoltiyat
Terrorizimning ikki turi mavjud:
a) yakka tartibdagi;
b) uyushgan guruhli terrorizm; Terrorizm o‘rta asrlardan boshlab barcha mintaqa va mamlakatiarda
uchrab, o‘z faoliyatini amalga oshirgan. Lekin o‘tgan asming oxirlaridan
uning yangi ko‘rinishlari vujudga keldi: jumladan, chet el davlatlari
va hukumatlari rahbarlarini, ularning diplomatik vakillarini o‘ldirish
yoki o‘g‘irlash, elchixonalar, xalqaro tashkilotlar binolarini portlatish,
aeroportlar va vokzallarda portlash sodir etish, havo kemalarini olib
qochish, odamlarni garovga olishi va boshqa shunga o ‘xshash nomaqbul
harakatlami amalga oshirish. Bulardan ko‘rinadiki, terrorizmga aniq
va yakdil ta’rif berish ancha murakkabdir.
3.ҲФХнинг мақсади вазифалари.
1. ≪Hayot faoliyati xavfsizligi≫ fanining asosiy maqsadi insonlaming
xavfsiz hayot faoliyatini ta’minlashdan iborat. Buning uchun XFX o‘zining
tekshirish obyektlari bo'yicha qabul qilingan qonunlar va hukumat
qarorlari asosida inson hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlashning nazariy
bilimlarini, amaliy ko‘nikmalarini hamda jarohatlanganlarga tez tibbiy
yordam ko‘rsatish qoidalarini o‘rgatadi. ≪Hayot faoliyati xavfsizligi≫ fanining asosiy vazifalari quyidagilardan
iborat:
1. Xavflaming identifikatsiyasini o‘rganish. Bunda inson faoliyati
jarayonida yuzaga keladigan xavflaming kelib chiqish sabablarini, uning
xususiyatlarini va ko‘ngilsiz oqibatlarini o‘rganish. 2. Ishlab chiqarish jarayonlarida va xizmat ko‘rsatish sohalarida xavfsiz
mehnat sharoitlarini yaratishga qaratilgan chora-tadbirlami o‘rganish.
3. Ishlab chiqarish jarayonlarida kasb kasalliklarini kamaytiradigan
uslubiyatlami ishlab chiqish.
4. Fuqarolami turii xavflardan, tabiiy ofat, avariya va halokatlardan
himoyalanish usullariga o‘rgatish.
5. Mehnat jarayonlarida baxtsiz hodisalaming oldini olish choratadbirlarini
o‘rganish.
6. Tabiiy, texnogen va ekologik shikastlanish o‘choqlaridagi fuqarolarni
qutqarish va tiklash ishlarini o‘tkazish.
7. Jarohatlangan insonlarga birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishni
o‘rgatish.
Xavf - hayot faoliyati xavfsizligining markaziy tushunchasi boiib,
u hodisa, jarayon, obyekt, kuchli ta’sir etuvchi va boshqa omillaming
inson sogiigiga, umriga qay darajada zarar keltirishini anglatadi.
Masalan, yongin, ishlab chiqarish avariyasi, epidemiologik holat,
zaharii moddalaming tashqi muhitga tarqalishi, ishlab chiqarishda
sanitar-gigiyenik ko‘rsatkichlaming o‘zgarishi, tabiiy, texnogen ekologik
favqulodda vaziyatlar va h.k.
Ishlab chiqarish tarmoqlarida ishlovchilar uchun qulay sanitariyagigiyena
sharoitlarini yaratish, og‘ir jismoniy kuch sarflanadigan mehnat
lurlarini mexanizatsiyalashtirish, avtomatlashtirish, ish jarayonida yuzaga
keladigan salbiy xavf-xatarlami yo‘qotish chora-tadbirlarini amalga
oshirish, inson hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlashning bir qirrasini
tashkil etadi. Oxirgi yillarda ko‘pgina ishlab chiqarish tarmoqlarida ish
sharoitlari yaxshilangan boMsa-da, ayrim sohalarda bunday sharoitlar
talab darajasida emas. Bunga sabab ishlab chiqarish dastgohlaiining
eskirganligi, ishlab chiqarish muhiti talablarining buzilishi, xavfsizlik
vositalarining kamligi yoki yo‘qligidir. Shular oqibatida ishlovchilaming
jarohatlanishi, kasallanishi ro‘y berib, natijada melmat nogironiga aylanib
qolmoqda. Shuning uchun ishlab chiqarish tarmoqlarida xavfsiz sog‘lom
mehnat sharoitini yaratish, ish jarayonidagi kamchiliklami yo'qotish,
mehnatni ilmiy tarzda tashkil etish, xavfsiz mehnat uslublarini qoilash,
mehnat charchoqliklarini chiqarish tadbirlarini qoilashni talab etadi. Bu
vazifalar mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha qabul qilingan qonunlar,
hukumat qarorlari va kerakh standartlar asosida amalga oshiriladi. Hayot
faoliyati xavfsizligini ta’minlashning ikkinchi qirrasini atrof muhitni
muhofaza qilish tashlcil etadi. Hozirgi davrning eng dolzarb muammolari
qatoridan biri - ekologik xavfsizlikni ta’minlash hisoblanadi. Chunki
insoniyat o‘z taraqqiyotining turli davrlarida bu masalalarga to‘qnash
kelgan, ammo hozirgi kecha-yukunduzda bu muammolaming yechimini
kechiktirmay hal qilish zarur hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
