Ишлаб чиқариш жараёни ва унинг натижалари Режа

Мавзу: Ишлаб чиқариш жараёни ва унинг натижалари, ижтимоий иқтисодий тизимлар ва мулкчилик муносабатлари хамда товар-пул муносабатлари ривожланиши
1

• Ижтимоий-иқтисодий тараққиёт босқичлари ва уларни билишган бўлган турлича ёндашувлар.

2

• Ижтимоий-иқтисодий тизимлар ва уларнинг моделлари.

3

• Мулкчилик муносабатларининг моҳияти ва иқтисодий мазмуни. Мулк объектлари ва субъектлари

4

• Пулнинг келиб чиқиши, моҳияти ва вазифалари

5

• Товар ва унинг хусусиятлари

1. Ижтимоий-иқтисодий тараққиёт босқичлари ва уларни билишга бўлган турлича ёндашувлар
Кишилик жамияти ишлаб чиқариш муносабатлари ва ишлаб чиқарувчи кучларнинг ўзаро бирлиги ва зиддияти асосида тараққий этиб бориб, унинг турли босқичларига ўзига хос бўлган иқтисодий тизимлар мувофиқ келади. Инсоният тараққиёти босқичлари ва ҳар бир босқичга хос бўлган иқтисодий тизимларни ўрганиш иқтисодий жараёнларни, уларни ўзгарувчан эканлигини билишда муҳим аҳамиятга эгадир.
Тараққиёт босқичларини билишда турли хил ёндашувлар
1

• тарихий-формацион ёндашув;

2

• маданийлашиш (цивилизация) даражаси жиҳатидан ёндашув;

3

• техника ва технологик тараққиёт даражаси жиҳатидан ёндашув;

4

• иқтисодий тизимлар ўзгариши жиҳатидан ёндашув.

ИШЛАБ ЧИҚАРИШ МУНОСАБАТЛАРИ ТАРКИБИ
Ишлаб чиқариш муносабатлари
Ташкилий-иқтисодий муносабатлар
Меҳнат тақсимоти
Ихтисослашув
Кооперациялаш
Ишлаб чиқариш тўплануви
Ишлаб чиқаришнинг уйғунлаштирилиши
Ижтимоий-иқтисодий муносабатлар
Ишлаб чиқариш
Тақсимот
Айирбошлаш
Истеъмол
Мулкчилик
2. Иқтисодий тизимлар ва уларнинг турли моделлари
Ҳар бир даврда ва маконда амал қилаётган иқтисодий муносабатлар мажмуаси иқтисодиётни ташкил қилиш шакллари, хўжалик механизми ва иқтисодий муассасалар билан биргаликда иқтисодий тизимни ташкил қилади.
Иқтисодий тизим турлари

• Узоқ даврлар мобайнида анъанавий тарзда амал қилиб келувчи урф-одатлар, тартиблар, удумлар асосида юритилувчи иқтисодий тизим

Анъанавий иқтисодиёт

• Барча моддий ресурсларга ижтимоий (дав-лат) мулкчи-лигининг ҳукм-ронлиги, хўжа-лик юритишга оид барча муҳим қарор ларнинг марказлашти рилган тартибда маъмурий органлар томонидан қабул қилинишига асосланувчи иқтисодий тизим

Маъмурий- буйруқбозлик иқтисодиёти

• Товар-пул муносабатлари, рақобат, иқтисодий фаолият юритишда эркин-лик ва бозор механизимларига асослан-ган ҳолда юритилувчи иқтисодий тизим

Бозор иқтисодиёти

• Иқтисодий фаолиятни ташкил этиш ва бошқа- ришда бозор механизими тамойил ва қонунларини маъмурий тартиблаш усуллари билан оқилона тартибда уйғунлаштириб фойдаланиш-га асосланган иқтисодий тизим

Аралаш иқтисодиёт