Ишлаб чиқариш жараёни ва унинг натижалари Режа

икки
томонлама ёндашув усули
муҳим ўрин тутади. Бунда барча
иқтисодий жараёнлар қиймат ва нафлилик нуқтаи назаридан
таҳлил қилинади ва хулоса чиқарилади. Акс ҳолда бир
томонламаликка йўл қўйилиб, янглиш тасаввурга ва нотўғри
хулосаларга олиб келиши мумкин.
Иқтисодий жараёнларни миқдорий жиҳатдан таҳлил қилишда
таққослаш, статистик, математик ва график усулларидан
кенг фойдаланилади. Айниқса, ҳозирги даврда график усулни
кенг ўзлаштириш ва қўллаш зарурдир. Графиклар назария
моделларини ифодалашда воситачи бўлиб хизмат қилади.
Аниқроқ қилиб айтганда, график усул ўзгарувчи миқдорлар
ўртасидаги боғлиқликни кўргазмали қилиб тасвирлайди.
45

---

4. Иқтисодий тизимлар ва уларнинг турлари
Ҳар бир даврда ва маконда амал
қилаётган иқтисодий муносабатлар
мажмуаси
иқтисодиётни ташкил
қилиш
шакллари,
хўжалик
механизми
ва
иқтисодий
муассасалар
билан
биргаликда
иқтисодий тизимни ташкил қилади.
46

---

Иқтисодий тизим турлари
• Узоқ даврлар мобайнида анъанавий тарзда амал қилиб келувчи урф-
одатлар, тартиблар, удумлар асосида юритилувчи иқтисодий тизим
Анъанавий
иқтисодиёт
• Барча моддий ресурсларга ижтимоий (дав-лат) мулкчи-лигининг
ҳукм-ронлиги, хўжа-лик юритишга оид барча муҳим қарор ларнинг
марказлашти рилган тартибда маъмурий органлар томонидан қабул
қилинишига асосланувчи иқтисодий тизим
Маъмурий-
буйруқбозлик
иқтисодиёти
• Товар-пул муносабатлари, рақобат, иқтисодий фаолият юритишда
эркин-лик ва бозор механизимларига асослан-ган ҳолда юритилувчи
иқтисодий тизим
Бозор
иқтисодиёти
• Иқтисодий фаолиятни ташкил этиш ва бошқа- ришда бозор
механизими тамойил ва қонунларини маъмурий тартиблаш
усуллари билан оқилона тартибда уйғунлаштириб фойдаланиш-га
асосланган иқтисодий тизим
Аралаш
иқтисодиёт
47

---

48
Ишлаб чиқариш омиллари
Ишчи кучи
Ер
Тадбиркорлик 
қобилияти
Капитал