Ishdan maqsad Texnologik jarayonni avtomatlashtirish darajasini aniqlash bilan tanishish Nazariy qism

---

1 Amaliy ish 
Mavzu. 
Texnologik jarayon avtomatlashtirish darajasini aniqlash
 
 
Ishdan maqsad 
 
Texnologik jarayonni avtomatlashtirish darajasini aniqlash bilan tanishish
 
Nazariy qism 
Avtomatlashtirish darajasi texnologik ob’ektni boshqarish bo‘yicha insonning 
ishtirokisiz, avtomatik bajariladigan mehnat ulushini ifodalaydi. Uni miqdoriy 
baholash 
K
ko‘rsatkich yordamida amalga oshiriladi. Bu ko‘rsatkichdan 
foydalanishda amaldagilarni avtomatlashtirish va qayta qurilayotgan BTOni 
avtomatlashtirish bo‘yicha olib borilayotgan ishlarning asosiy yo‘nalishlarini 
rejalashtirish holatini tahlil qilish mumkin. 
K
ko‘rsatkichning maksimal qiymati 1 
ga teng, normadagi qiymati esa 0,75—0,9 oralig‘ida olinadi. 
K
ko‘rsatkich 
quyidagi tenglamaga ko‘ra hisoblanadi: 
K
=
∑
 
/ ∑
(1.1) 
Bunda: 
K
- ayrim boshqaruv funksiyalarini avtomatlashtirish darajasining xususiy 
ko‘rsatkichlari,
- funksiyalarning «muhimlik» koeffisienti bo‘lib, mazkur 
funksiyalarning boshqaruvning umumiy jarayonidagi nisbiy ahamiyatini 
belgilaydi. 
Quyida tehnologik ob’ektni boshqarish funksiyalari va ularning «muhimlik» 
koeffisientlari keltirilgan: 
№ 
Boshqarish funksiyalari 
αi 
1 
Texnologik parametrlarni nazorat qilish 
0.9 
2 
Xom ashyo, yarim fabrikad va maqsadga qaratilgan 
mahsulot sifati parametrlarini nazorat qilish 
0.9 
3 
Texnologik parametrlarni qayd etish 
0.7 
4 
Asosiy qurilma holatini nazorat qilish 
1.0 
5 
Texnik vositalar majmuasi (TVM) mehnat qobiliyatini 
nazorat qilish 
1.0 
6 
Texnik - iqtisodiy ko‘rsatkichlar (TIK) ni hisoblash 
0.8 
7 
Texnologik holatlar tahlili 
0.7 
8 
Ishga tushirish va to‘xtatish 
0.8 
9 
Texnologik jarayonni boshqarish 
0.9 

---

4
10 
Texnologik jarayonni optimallashtirish 
0.9 
11 
Texnologik jarayonni olib borish sifatini baholash 
0.7 
12 
Qo‘shni va yuqori darajadagi boshqaruv bilan axborot 
almashish 
0.7 
Agar avtomatlashtirish tizimi biror boshqaruv funksiyasini bajarmasa, u holda 
bu funksiyaning avtomatlashtirish darajasining xususiy ko‘rsatkichi nolga teng 
deb qabul qilinadi. 
Texnologik parametrlarni nazorat qilishni avtomatlashtirish darajasi 
ko‘rsatkichi K quyidagi tenglamadan hisoblab topiladi: 
(1.2) 
bunda 
n
1i
- 
i-
usul bo‘yicha nazorat qilinayotgan parametrlar soni, 
n
10
- nazorat 
qilinayotgan parametrlarning umumiy soni; 
K
1i
- texnologik parametrlarni nazorat 
qilishni amalga oshirishning aniq usuli koeffisienti, uning qiymatlari quyida 
keltirilgan 
I