Ишчи кучи миграцияси ва унинг меҳнат бозорига таъсири

д) қонун жиҳатдан:

• д) қонун жиҳатдан:
• қонуний миграция;
• ноқонуний миграция.

Мамлакатда миграция жараёнлари жадаллигини баҳолаш ва унинг суръатини аниқлашда миграция коэффициенти кўрсаткичларидан ҳам фойдаланилади. Ушбу кўрсаткичларга келиш коэффициенти, кетиш коэффициенти ва миграция сальдоси коэффициенти кириб, улар ҳар минг кишига нисбатан ҳисобланади:

• Мамлакатда миграция жараёнлари жадаллигини баҳолаш ва унинг суръатини аниқлашда миграция коэффициенти кўрсаткичларидан ҳам фойдаланилади. Ушбу кўрсаткичларга келиш коэффициенти, кетиш коэффициенти ва миграция сальдоси коэффициенти кириб, улар ҳар минг кишига нисбатан ҳисобланади:
• Аҳолининг келиш жадаллиги коэффициенти:
• Кк  Кс  Аўс * 1000 (1)
• Аҳолининг жўнаб кетиш жадаллиги коэффициенти:
• Кж  Жс  Аўс * 1000 (2)
• Миграция қолдиғи ёки аҳолининг миграция ўсиши коэффициенти:
• Кмс  Кк  Кж (3)
• Бу ерда: Кк – келиш жадаллиги коэффициенти; Кс – келганлар сони; Аўс – ўртача аҳоли сони;
• Кж – жўнаб кетиш жадаллиги коэффициенти; Жс – жўнаб кетганлар сони; Кмс – миграция сальдо коэффициенти.

8.2. Ишчи кучи миграциясига таъсир этувчи омиллар ва унинг мамлакат иқтисодиётига таъсири

• Ишчи кучи миграциясининг келиб чиқиш сабаблари ва ўз навбатида унинг мамлакат иқтисодиётига ижобий ва салбий таъсирлари билан боғлиқ бўлади.
• Миграция омиллари деганда ишчи кучининг бир жойдан иккинчи жойга ўтиши учун сабаб бўладиган объектив ва субъектив шарт-шароитлар тушунилади. Меҳнат миграциясига таъсир этувчи омилларни иккита катта гуруҳга, яъни иқтисодий ва ноиқтисодий омилларга ажратиш мумкин. Бунда иқтисодий омиллар қуйидагича тартибда таснифланади:
• мамлакатнинг иқтисодий ривожланганлик даражаси, яъни ишчи кучи ўзи яшайдиган мамлакатларига нисбатан анча иқтисодий юксалган давлатларга кўчиб кетишига интилади:
• мамлакат меҳнат бозорининг ҳолати ёки бошқача айтилса кам ривожланган ва аҳоли сонининг зичлиги оқибатда ишсизлар бошқа давлатга иш излаб кетиб қолишади;
• иқтисодиётдаги эркинлаштирилиши натижасида халқаро муносабатлар яхши йўлга қўйилиб ишчи кучлари алмашиниши юзага келди;
• капитал ҳаракати, яъни капитал олиб кириш ёки олиб чиқиш натижасида капитал билан бирга малакали ходимларнинг ҳам миграцияси содир бўлади.