Ишчи кучи бозори статистикаси

Ўзбекистонда иқтисодий фаол аҳолининг бандлик таркиби, жамига нисбатан фоиз ҳисобида

	2010	2015	2019
Иқтисодий фаол аҳоли	100,0	100,0	100,0
шундан банд бўлганлар	94,6	94,8	91,1
шу жумладан:
Қишлоқ хўжалиги, ўрмончилик ва балиқчилик	26,8	27,6	26,4
Саноат	13,8	13,5	13,4
Қурилиш	8,9	9,4	9
Савдо	10,6	10,8	10,5
Ташиш ва сақлаш	4,4	4,7	4,8
Таълим	9,5	8,5	8,4
Соғлиқни сақлаш ва ижтимоий хизматлар	5,1	4,6	4,6
Бошқалар	20,9	20,9	22,9
шу жумладан:
Давлат сектори	20,7	17,9	18,8
Нодавлат сектори	79,3	82,1	81,2

Иқтисодий фаол аҳоли, бандлар ва ишсизлар сони, 2018 й.

	Иқтисодий фаол аҳоли, минг киши	улардан:		Аҳолининг иқтисодий фаоллик даражаси, %	Аҳолининг бандлик даражаси, %	Ишсизлик даражаси, %
		Иқтисодиётда бандлар	Ишсизлар
Ўзбекистон Республикаси	14641,7	13273,1	1368,6	74,3	67,4	9,3
Қорақалпоғистон Республикаси	779,5	705,2	74,3	69,5	62,9	9,5
вилоятлар:
Андижон	1401,6	1266,8	134,8	77,0	69,6	9,6
Бухоро	887,7	810,1	77,6	77,4	70,7	8,7
Жиззах	539,4	486,6	52,8	68,3	61,6	9,8
Қашқадарё	1353,3	1222,0	131,3	71,7	64,8	9,7
Навоий	446,3	407,7	38,6	75,8	69,2	8,7
Наманган	1162,6	1051,5	111,1	70,5	63,8	9,6
Самарқанд	1620,6	1463,3	157,3	73,4	66,3	9,7
Сурхондарё	1089,3	984,0	105,3	72,2	65,2	9,7
Сирдарё	390,7	354,2	36,5	77,7	70,5	9,3
Тошкент	1349,8	1227,7	122,1	78,5	71,4	9,0
Фарғона	1606,6	1451,0	155,6	73,1	66,0	9,7
Хоразм	786,0	711,8	74,2	71,3	64,6	9,4
Тошкент ш.	1228,3	1131,2	97,1	84,1	77,5	7,9

Халқаро статистикадa шaхслaр ҳaқиқий ёки пoтeнциaл бaндликкa кўрa тaснифлaнади

• Меҳнатда бaнд бўлгaн шaхслaр мaқoми улaр ҳaқиқатда бaжaрaётгaн ишлaри, ишсизлaрники эсa oхирги бaжaргaн ишлaри (aгaр ишлaгaн бўлсaлaр) ёки излaётгaн иш тури aсoсидa aниқлaш зарур

• Меҳнатда банд бўлганларнинг қуйидaги гуруҳлaрини фaрқлaш тaвсия этилaди:

Меҳнат ресурсларидан фойдаланиш кўрсаткичлари

	Ҳисоблаш тартиби	Изоҳлар
Меҳнат ёшидан катта ёшдагилар коэффициенти		- меҳнат ёшидан ўтган аҳоли сони
Пенсияга чиққанлар коэффициенти		- пенсияга чиққанлар сони
Меҳнат ресурслари сафидан чиққанларнинг умумий коэффициенти		- меҳнат ресурслари сафидан чиқиб кетган жами аҳоли ёки

Меҳнат ресурсларидан фойдаланиш кўрсаткичлари

Кўрсаткичлар	Ҳисоблаш тартиби	Изоҳлар
Меҳнат ресурсларининг бандлик коэффициенти		Касрнинг суръати билан махражи ўртасидаги тафовут мазкур ҳудуд қанчалик меҳнат ресурслари заҳираларига эга эканлигини тавсифлайди
Иқтисодий фаол аҳолининг юклама коэффициенти		Бу кўрсаткич ҳар 100 иқтисодий фаол аҳолига нечта иқтисодий нофаол аҳоли тўғри келишини ифодалайди
Аҳоли ёш таркибининг самарадорлик коэффициенти		Бу кўрсаткич ҳар 100 та меҳнат ёшидаги аҳолига тўғри келган меҳнат ёшигача бўлган ўсмирлар сонини тавсифлайди
Бандлик ва ишсизлик коэффициентлари		Бандлик ва ишсизлик коэффициентлари умумий аҳоли ва иқтисодий актив аҳолига нисбатан ҳисобланиши мумкин

Ишсизлик ва уни статистик ўрганиш.

• Уй хўжалигидаги ҳар бир шахс уч тоифанинг бирига киритилади:
• банд бўлганлар;
• ишсизлар;
• иш кучига киритилмайдиганлар (болалар, талабалар, уй бекалари).
• МСТ бўйича ишсизлар тоифасига турли хил сабабларга кўра ишламаётган, аммо ишлашни ҳоҳловчилар киритилади.
• Ишлашни ҳоҳлаш мезони меҳнат биржасидаги қайд ҳисобланади.

Ишсизлар 16 ва ундан юқори ёшдаги шахсларга бўлинади. Ўрганилаётган давр мобайнида ишсизлар тоифасига:

• Ишсизлар 16 ва ундан юқори ёшдаги шахсларга бўлинади. Ўрганилаётган давр мобайнида ишсизлар тоифасига:
• а) ишсиз (ёки даромад келтирмайдиганлар);
• б) иш қидираётганлар;
• в) ишга тушишга ҳозир бўлганлар киритилади.

• L = E + U

• u =

• U

• L

• x 100%

• бу ерда,
• L – ишчи кучи сони
• E – бандлар сони
• U – ишсизлар сони

• Ишсизлик даражасини ҳисоблаш кўрсаткичлари

• u* - ишсизликнинг табиий даражаси 5-6%

• Ишсизликни ҳисоблашдаги муаммолар:
• Статистик ҳисоботларга қўшилмайдиган банд аҳоли
• Қисман бандлар
• Иш топишдан умидини узган ходимлар
• Ёлғон ахборотлар

• Артур Оукен
• (1928-1980)
• АҚШ Президенти
• Кеннедининг иқтисодий маслаҳатчиси

• Y - Y*

• Y*

• 100% = -ß(u - u*)

• x

• бу ерда,
• Y – ҳақиқий ЯИМ
• Y* - потенциал ЯИМ
• u – ишсизликнинг ҳақиқий даражаси
• u* - ишсизликнинг табиий даражаси
• ß – Оукен коэффициенти

• Оукен қонуни

• ЯИМнинг юқори ўсиш суръатлари ишсизлик даражасининг қисқаришига, унинг паст суръатлари эса ишсизлик даржасининг ортишига олиб келади

• ß – Оукен коэффициенти (агар амалдаги ишсизлик унинг табиий даражасидан 1,0 % га ортиқ бўлса, ЯИМ ҳажмининг қисқариши неча % ни ташкил этишини кўрсатиб беради)
• ß = 2,5% (ХХ асрнинг 60 йилларида АҚШ иқтисодиёти учун) 2,8-3% (ҳозирги вақтда)

• Миллий иқтисодиётга ишсизлик туфайли етказиладиган йўқотиш миқдорини аниқлаш:

Биринчи турдаги йўқотишни тўланган ишсизлик нафақалар йиғиндиси сифатида ҳисоблаш мумкин. Иккинчи ҳолат бўйича йўқотиш миқдори қуйидаги формула ёрдамида аниқланади:

• Биринчи турдаги йўқотишни тўланган ишсизлик нафақалар йиғиндиси сифатида ҳисоблаш мумкин. Иккинчи ҳолат бўйича йўқотиш миқдори қуйидаги формула ёрдамида аниқланади:
• бу ерда,
• - ўрганилаётган даврда яратилган ЯИМ (МД) қиймати;
• - ўрганилаётган даврдаги банд аҳоли ва ишсизлар сони.

• Эътиборингиз учун раҳмат!