Ишчи кучи бозори статистикаси

Мавзу. Меҳнат бозори статистикаси

• Режа
• 1. Меҳнат бозори статистикасининг мақсади, вазифалари ва усуллари.
• 2. Меҳнат ресурсларининг шаклланиши ва таркиби.
• 3. Меҳнат бозори статистикасининг кўрсаткичлар тизими.
• 4. Ишсизлик ва уни статистик ўрганиш.

• Меҳнат бозори статистикаси

• мақсади

• мамлакат меҳнат ресурсларининг шаклланиш шарт-шароитларини миқдорий жиҳатдан тавсифлаш ва унинг таркибини турли мезонлар бўйича ўрганиш

• Меҳнат бозори статистикасининг вазифалари:

Меҳнат бозори бозори статистикасининг усуллари

• Ўзбекистон аҳолисининг сони ва ўсиш
• динамикаси, млн. киши

• 6 млн. киши

• 2015-2030 йилларда ишчи кучи сони
• 3,9 млн. кишига ортиши кутилмоқда

• 6 %

• *16 ёшгача ва 65 ёшдан катта ёшдаги аҳоли сонининг 16-65 ёшдаги аҳолига сонига нисбати сифатида аниқланади.

Меҳнат ресурсларининг моҳияти ва таркиби

• Меҳнат ёшидаги аҳоли

• Меҳнат ресурслари

• Меҳнат ёшидаги меҳнатга лаёқатсиз аҳоли (I ва II гуруҳ ногиронлари ҳамда имтиёзли пенсияга чиққанлар)

• Меҳнатда банд бўлган пенсионерлар ва ўсмирлар

• Меҳнат ресурслари тушунчаси кенг маънода меҳнатга лаёқатли, яъни ишчи кучига эга бўлган барча кишиларни ифода этади.

• Меҳнат ресурсларининг бевосита ижтимоий ишлаб чиқаришга тортилган қисми ишлаб чиқариш омили, иш билан банд бўлмаган қисми эса меҳнат заҳиралари ҳисобланади.

• Аргентина, Бенин, Боливия, Бразилия ва Покистонда - 10 ёш, Греция ва Италияда - 14 ёш, Австрия, Канада, Хитой, Франция ва Японияда - 15 ёш, Буюк Британия, АҚШ, Россия, Швеция, Ўзбекистонда - 16 ёш, Польшада - 18 ёш

• Россия, Ўзбекистонда аёллар учун - 55 ёш ва эркаклар учун - 60 ёш, Францияда - 60 ёш, Буюк Британия ва Польшада аёллар учун - 60 ёш, эркаклар учун - 65 ёш, АҚШ, Канада, Финляндия, Швеция ва Японияда - 65 ёш

• Қуйи чегара

• Юқори чегара

• Меҳнатга лаёқатли ёш чегаралари

• Ўзбекистон Республикаси меҳнат ресурсларининг ёш таркиби,
• минг киши

	2000	2005	2010	2015	2018
Меҳнат ресурслари	12469,0	14453,2	16726,0	18276,1	18829,6
Доимий аҳолига нисбатан, фоизда	50,6	55,2	58,6	58,4	57,1
шу жумладан
Меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли	12245,4	14263,7	16533,9	18167,7	18712,1
Доимий аҳолига нисбатан, фоизда	49,7	54,5	57,9	58,0	56,8
Меҳнат ресурсларига нисбатан, фоизда	98,2	98,7	98,9	99,4	99,4
Меҳнатга лаёқатли ёшдан кичик ва катта ёшдаги ишловчилар	223,6	189,5	192,1	108,4	117,5
Доимий аҳолига нисбатан, фоизда	0,9	0,7	0,7	0,4	0,3
Меҳнат ресурсларига нисбатан, фоизда	1,8	1,3	1,1	0,6	0,6

• Мeҳнaт рeсурслaри

• Пoтeнциaл

• Ҳaқиқий

• Мeҳнaт ёшидaги мeҳнaтгa лaёқaтли кишилар
• (мeҳнaт қилиш ёши динaмикaдa ўзгaрувчaн бўлиб, бу ўзгaриш дaвлaт ривoжлaниш дaрaжaси, иқтисoдий кризис ёки ривoжлaниши, мeҳнaт рeсурслaригa бўлгaн тaлaб кaбилaр тaъсир кўрсaтaди)

• Ўргaнилaётгaн дaврдa aҳoлининг ўз мeҳнaт ўрнини тoпгaн қисми:
• (ишлaйдигaн ўсмирлaр ва пeнсиoнeрлaр; имтиёзли пeнсиягa чиқиб ишлaмaйдигaнлaр; ишдaн aжрaлгaн ҳoлдa ўқиётгaнлaр;
• уй-рўзғoр ишлaри билaн бaнд бўлгaнлaр; бoлa тaрбияси билaн бaнд бўлгaнлaр; мeҳнaт қилишни истaмaйдигaнлaр ҳ.к.)