Ish haqi tizimini takomillashtirish yo’nalishlari

I_r – ishbay rastsenka, so’m;

H_st – ayni razryadni hisobiy stavkasi, so’m;

M_ich – ishlab chiqarilgan mahsulot xajmi, metr, dona.

Ishchining jami ish haqi (I), ishbay rastsenkani uning ma’lum davrdagi ishlab chiqarilgan mahsulot xajmiga ko’paytirib aniqlanadi.

I = I_r * M_ich (1.2.2)

Mehnatga haq to’lashni ishbay mukofotli tizimida ishchi o’z mehnatiga haqni to’g’ridan-to’g’ri ishbay rastsenka bilan va qo’shimchi mukofot (M) oladi.

I = I_r * M_ich + M (1.2.3)

Qo’shimcha mukofot olish uchun aniq ko’rsatkichlar belgilanishi hamda ishchilrga yetkazilishi kerak. Bular quyidagi ko’rsatkichlar bo’lishi mumkin: ishlab chiqarish unumdorligini o’sishi; ishlab chiqarish hajmining oshishi; texnik jihatdan asoslangan ishlab chiqarish me’yorlarining bajarilishi va me’yorlangan mehnat sig’imining kamayishi, ishlab chiqarish topshiriqlari, shaxsiy rejalarning bajarilishi; mahsulot sifati va navini oshirish; mahsulotlarni kamchiliksiz yaratish; yaroqsiz mahsulotlarni ishlab chiqarishga yo’l qo’ymaslik; normativ-texnik hujjatlar, standartlarga rioya qilish; xom ashyo, materiallar, instrumentlar, moylash materiallari va boshqa moddiy boyliklarni tejash.

Qisman ishbay tizimda ishchini ish haqi miqdori ular xizmat ko’rsatayotgan ishchi ishbaychilar ish natijalariga to’g’ridan-to’g’ri bog’liq qilib qo’yiladi. Bu tizim yordamchi ishchilar uchun qo’llaniladi.

Qisman ishbay rastsenka Z_k quyidagicha aniqlanadi.

Z_k =Xch /Ich * Rs (1.2.4)

bu yerda: Xch— qisman ishbay tizimdagi xizmatchi ishchiga to’lanadigan soat tarif stavkasi, so’m;

Ich — bitta xizmat ko’rsatgan ishchi uchun mahsulot birligiga soatdagi me’yoriy unumdorlik;

Rs — xizmat ko’rsatayotgan ishchilar soni, me’yoriy xizmat.

Umumiy ish haqi Zu (so’m) quyidagicha aniqlinadi: