Ish haqi tizimini takomillashtirish yo’nalishlari

Mehnatni me’yorlash - amaldagi vaqt normalari, xizmat ko’rsatish normalarini o’z ichiga oladi.

Vaqt normasi - bu muayyan ishni bajarish uchun zarur bo’lgan vaqt miqdorini belgilaydigan mehnat o’lchovidir.

Ishlab chiqarish normasi - vaqt birligida tayyorlanishi lozim bo’lgan mahsulot miqdorini donalar, tonnalar, metrlar va xokazolarda xarakterlaydi.

Mehnatga haq to’lashning bilvosita ishbay shakli odatda, yordamchi ishlarni bajaruvchi xodimlar: texnologiya asbob-uskunalarini sozlovchilar, chilangar-ta’mirchilar, usta yordamchilari va faoliyatining natijalari asosiy ishlab chiqarishda band bo’lgan ishchilarning mehnat unumdorligiga ta’sir etuvchi boshqa yordamchi ishchilarning mehnatiga haq to’lashda qo’llanadi.

Haq to’lashning akkord tizimi ishning butun hajmi (majmuasi) uchun ish haqi miqdorini belgilaydi va akkord topshiriqlarining qisqa muddatda bajarilganligi uchun mukofotlashni o’z ichiga oladi. Ishlarning umumiy qiymati bunda vaqt (qilingan ish) va narxlar me’yori asosida aniqlanadi. Brigadaga asosiy va yordamchi ishlarning barchasini nazarda tutuvchi akkord topshirig’i beriladi. Topshiriqda ishning boshlanishi va tugallanishi, shuningdek ish haqining va sifatni hisobga olgan holda mukofotning miqdori ko’rsatiladi. Muddatidan avval bajarilganda mukofot miqdori oldindan ma’lum.

“Akkord shakli butun ish hajmi uchun ish haqi miqdorini belgilaydi hamda akkord topshiriqlarni bajarish muddatlarini qisqartirganlik uchun mukofotlashni o’z ichiga oladi. Bunda ishlarning umumiy qiymati vakt me’yorlari va narx asosida aniqlanadi. Ishbay akkord shakli asosan mavsumiy ishlarni hamda ayrim buyurtmalarni bajarishda qo’llaniladi”. Akkord tizimi uzoq davom etadigan ishlab chiqarish tsikli ishlarida, shuningdek qurilish korxonalari va avtotransportda qo’llanadi.