Irrigatsiya va melioratsiya

 
3.1.1-rasm g’o’zani kechiktirib sug’orish 

---

47 
Sug’orish oldi bosqichining boshlanishi navbatdagi sug’orish sanasi 
hisoblanadi vau tuproqda namlikning samarali zaxiralarini to’ldirishga va uni eng 
kam nam jamlovchanlik (ChDNS-cheklangan dala nam sig’imi) bilan 
tavsiflanadigon to’yintirishga 
( maqbul namlik ) yo’naltirilgan ChDNS ni aniq belgilash usullari yetarli, 
xususan: labarato’riya termostat - o’lchamli ; neytron; konduktometrik va B 
namlikni Bu usullar yordamida aniqlash texnalogiyasi va uslubiyati murakkab , 
malum bilim va maxsus uskuna o’lchov asboblarida ishlash tajribasini talaab etadi. 
Sug’orish oldi bosqichining boshlanishi navbatdagi sug’orish sanasi hisoblanadi 
vau tuproqda namlikning samarali zaxiralarini to’ldirishga va uni engkam nam 
jamlovchanlik (ChDNS) bilan tavsiflanadigon to’yintirishga
( maqbul namlik ) yo’naltirilgan.
Hozirgi vaqtda qishloq xo’jalik ekinlarini sug’orish rejimini aniqlashda bir 
qancha 
usullardan 
foydalaniladi, 
jumladan 
akad.A.N.Kostyakov 
usuli 
(grafoanalitik usul), tuproq namligini hisobga olgan holda hisob-kitob ishlarini 
yuritish, hamda ko’p yillik ilmiy kuzatish natijalaridan keng foydalanilmoqda. 
3.
2 Qishloq xo’jalik ekinlarini sug’oriish muddatlarnni aniqlashda 
usullar:
Sug’orish muddatlari deb bir sug’orish bilan ikkinchi sug’orish orasidagi 
vaqtga aytiladi. 
1. Qishloq xo’jalik ekinlarning marfalogik belgilariga qarab, ya’ni:
a) barglarning so’rish kuchiga qarab. Bu kuch-atmosferada o’lchanadi:
gullashgacha 11-12 atm;
gullash - hosil tugash davrida 13-14 atm; 
pishish davrida 15-16 atm. 
2. Qishloq xo’jalik ekinlarning fiziologik belgilariga qarab kletkalardagi 
sharbatning kontsentratsiyasiga qarab, bu foizda o’lchanadi:
gullashgacha - 8%
gullash hosil tugish davrida - 10%

---

48 
pishish davvrida - 12-14%
3.Tuproq faol qatlamidagi namlik balansiga ya’ni tuproq qatlamidagi 
cheklangan nam sig’imi o’simlik navlari tuproq turi qarab belgilanadi.Tuproq 
qatlamidagi namlik bur yordamida nomunalar olinib 105 gradusda quritilib namlik 
aniqlanadi, tenziometr nam o’lchagich yordamida aniqlanadi. 
4.Biologik iqlim koeffitsiyentiga qarab.