Irrigatsiya va melioratsiya

2.7.Sug’orish suvining sifati 
Sug’orish suvi sifati undagi oqiziqlar kattaligi (loyqaligi), mineralizatsiyasi 
va temperaturasiga bog’liq bo’lib shularga asosan belgilanadi.
Oqiziqlar kattaligi

0,1 - 0,15 mm. dan katta bo’lsa, sug’orish tarmog’ini loy 
bosishi, 0,1 - 0,005 mm. oraliqdagi oqiziqlar dalaga tushib, og’ir mexanik tarkibli 
tuproqlarning suv-fizik xossalari va suv o’tkazuvchanligini oshiradi. 0,005 mm. 
dan kichik oqiziqlar tarkibida ozuqa moddalari bo’lib, tuproq unumdorligini 
oshiradi, ammo tuproqning fizik xossalarini, suv o’tkazuvchanligini kamaytirib, 
tuproq aeratsiyasini yomonlashtiradi.
 

---

44 
Sug’orish suvining mineralizatsiyasi 1,0 g/l gacha bo’lsa, bu suvlar maqbul 
hisoblanadi. Bunda xar 1000 m
z
suv bilan dalalarga 1,0 kg tuzlar kirib keladi. 
Tuproqning mexanik tarkibiga qarab, suvdagi tuz miqdori xam o’zgaradi. yengil 
mexanik tarkibli tuproqlarda suvdagi tuz miqdorlari 2,0-3,0 g/l bo’lishi mumkin. 
Bunda natriyning tuzlari ko’p bo’lsa, sug’orish suvining mineralizatsiyasini oshirib 
bo’lmaydi.
Qishloq xo’jalik ekinlarning o’sishi, rivojlanishi va hosildorligiga sug’orish 
suvining temperaturasi

xam katta ta’sir ko’rsatadi. Issiq suv (20
o
S dan issiq) bilan 
qishloq xo’jalik ekinlari sug’orilsa, uning ildiz tizimi yaxshi rivojlanadi, o’simlik 
tez rivojlanadi, xosilining sifati oshadi, bir birlik hosilga sarflanadigan suv 6 - 20 
% ga kamayadi, ekin hosildorligi 14 - 20 % ga oshadi.
Qishloq xo’jalik ekinlarini sug’orishda tik quduqlardan olinayotgan suvlar 
va yer ostidagi oqib chiqayotgan buloq suvlarini isitib so’ng ekinlarni sug’orishda 
foydalanish tavsiya etiladi.
2.8.Erdan foydalanish va yerni o’zlashtirish koeffitsiyentlari 
Sug’orishda ishlatilishi mumkin bo’lgan maydon, bu umumiy (brutto) 
maydon hisoblanadi. Bu asosan, yalpi maydondan o’zlashtirilmagan jarliklar, 
tepaliklar, qumliklar va boshqa maydonlarning farqidir. 
Ekin ekiladigan, sug’oriladigan maydon sof (netto) maydonidir. Bu umumiy 
(brutto) maydon bilan sug’orish tarmoqlari, yo’llar, tashlama va kollektor-zovur 
tarmoqlari va b. ostidagi maydonlarning farqidir