ҚИРҚ олтинчи илмий-амалий конференцияси материаллари

KO‘PCHIGAN PERLIT- 
Suv tarkibli shishasimon jinslar asosida sun’iy g‘ovak
to‘ldiruvchi ko‘pchigan perlit ishlab chiqarishda asosiy xomashyo materiali bo‘lib 
perlitlar va qisman gidratlangan obsidianlar xizmat qiladi. Uning tarkibida uchuvchan 
komponentlar 1.5-10 % gacha tashkil etadi. 
Xomshyo asosan 2 xil bo‘ladi 
1-G‘OVAK
, vulqon lavasining sovishi va qotishidan dastlabki hosil bo‘lgan jins 
2-MASSIV
, ikklamchi shishasimon massaning gidratsiya jarayonida tarkibini 
o‘zgartirishi (asosan past montmorillionitli va kristallangan) natijasida hosil bo‘lgan 
jins, bu sinfga mansub jinslarda uchuvchan komponentlar 2-7 % gacha mavjud bo‘lib, 
beton uchun yarqoli ko‘pchigan perlit g‘ovak to‘ldiruvchini ishlab chiqarishda keng 
qo‘llaniladi. 
Bu g‘ovak to‘ldiruvchi aylanma, vertikal va qaynovchi qatlam pechlarda 
xomashyoga termik ishlov berib olinadi. 
Xulosa qilib shuni aytish mumkunki g‘ovak to‘ldiruvchilar O‘rta osiyoda nafaqat 
O‘zbekistonda ham keng tarqalgan to‘ldiruvchi hisoblanadi. G‘ovak to‘ldiruvchi 
asosida ham og‘ir materiallarda mos kechilib yengil konstruksiyalardan foydalanishga 
sabab bo‘ladi, mamlakatimizda ham tabiiy va sun’iy materiallardan foydalanib yengil 
betonlar, yengil konstruksiyalar olinib iqtisodiyotimizda ijobiy ta’sirlarini o‘tkazmoqda, 
bu esa o‘z navbatida bizni yana yengil konstruksiyaladan foydalanishga yo‘l ochmoqda. 
Foydalanilgan adabiyotlar
. 
1.
SH.T.Raximov. N.A.Maxmudova ”Beton to‘ldiruvchilar texnologiyasi” . 
Darslik. Toshkent-2018
2. Ibragimov X.M, Tillayev M.A. “Sanoat chiqindilari asosida qurilish materiallarini 
ishlab chiqarish”. Samarqand-2017 
3. O‘z RST 8736-93 “Qurilish ishlarida ishlatiladigan g‘ovak anorganik to‘ldiruvchilar. 
Sinash usullari 

---

~ 120 ~