Iqtisodiyotni pul-kredit tartibga solish tamoyillari Kerakli zaxira stavkalari

Kredit tashkilotlarining foiz stavkasi siyosatimilliy pul-kredit siyosatining bir qismi bo'lib, u rivojlanish va uning barqarorligiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. odatda kreditlar va depozitlar bo'yicha aniq foiz stavkalarini tanlashda erkin bo'lib, foiz siyosatini amalga oshirishda mezon sifatida qisqa muddatli pul bozorining holatini aks ettiruvchi ba'zi ko'rsatkichlardan foydalanadilar. Boshqa tomondan, markaziy bank nishonga olish jarayonida pul-kredit siyosatining o'zi ta'sir qilishi mumkin bo'lgan oraliq maqsadlarni hamda ularga erishish uchun maxsus vositalarni belgilaydi. Bu qayta moliyalash stavkasi yoki Markaziy bank operatsiyalari bo'yicha foiz stavkalari bo'lishi mumkin, buning asosida qisqa muddatli banklararo kreditlash stavkasi shakllanadi va hk.
Tijorat banklarining foiz siyosatiga ta'sir etuvchi omillarni aniqlash muammolari iqtisodiy nazariya shakllangan paytdan boshlab mutaxassislarni xavotirga solmoqda. Biroq, ko'plab savollarga javoblar hali topilmadi. Milliy pul-kredit siyosatini amalga oshirishning maqbul qoidalarini aniqlashga qaratilgan zamonaviy tadqiqotlar ko'p jihatdan asoslanadi.
Nazariya va amaliyotda milliy pul-kredit siyosatini bevosita va bilvosita tartibga solish usullari ko'rib chiqiladi. Dar ma'noda foiz stavkasi siyosati nuqtai nazaridan (kredit va depozit operatsiyalari stavkalari, ular orasidagi tarqalish) uni to'g'ridan-to'g'ri tartibga solish vositasi markaziy bank tomonidan tijorat banklarining kreditlari va depozitlari bo'yicha foiz stavkalarini belgilash, bilvosita vositalar - qayta moliyalash stavkasi va Markaziy bankning pul va ochiq bozorlardagi operatsiyalari stavkasini belgilash.
To'g'ridan-to'g'ri tartibga solish vositasi sifatida kreditlar va depozitlar bo'yicha foiz stavkalari jahon amaliyotida kamdan-kam qo'llaniladi. Masalan, Xitoy Xalq banki bank tizimi uchun indikativ hisoblangan stavkalarni belgilaydi. Shu bilan birga, bank siyosati 2006 yilning birinchi yarmida 3,65 foizni, 2009 yil oxiriga kelib esa 3,06 foizni tashkil etgan tarqalishni kamaytirishga qaratilgan bo'lib, bu Xitoy bank tizimining etarlicha likvidligini ko'rsatadi.
Ko'pgina mamlakatlarda, shu jumladan O’zbekistonda, qayta moliyalash stavkasi ko'proq indikativ ko'rsatkichga aylandiiqtisodiyotga faqat taxminiy qiymat berish o'rta muddatli istiqbolda milliy valyuta qiymatining ko'rsatkichi, chunki u uzoq vaqt davomida o'zgarmas holatda bo'lib, pul bozoridagi real stavkalar har kuni o'zgarib turadi.

3.