Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar

 
3.  Algoritmning xususiyatlari va xossalari 
Algoritm  quyidagi  x u s u s i ya t l a r g a  egadir: 

---

“Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar” 
-- 
 
1.  Aniqliligi,  ya‘ni  turli  hisobga  olinmagan  harakatlarga  yo‗l  qo‗ymaslik  va  uni 
bajaruvchilar uchun tushunarliligidir. Ushbu xususiyatiga ko‗ra algoritmni bajarish 
jarayoni o‗z-o‗zidan bajariladigan harakterga ega. 
2.  Natijaviyligi,  ya‘ni  ma‘lum  bir  oddiy  bosqichlarni  bosib  o‗tgandan  so‗ng 
kutilayotgan natijani  olishga erishishdan iborat. 
3. Ommaviyligi, ya‘ni bitta masalani yechish uchun emas balki shunga o‗xshash 
turdosh masalalar sinfini hal etish uchun xizmat qiladi.  
4.  Diskretlilik,  ya‘ni  algoritmni  bir  nechta  elementar  bosqichlarga  ajratish 
imkonini mavjudiligi. 
Masalaning algoritmini ishlab chiqish quyidagi bosqichlardan iborat: 
·         ma‘lumotlarga qayta ishlov berish bosqichlarni belgilab olish; 
·         ma‘lumotlarga  qayta  ishlov  berish  bosqichlari  ketma-ketligini  ular 
o‗rtasidagi mantiqiy aloqalarni o‗rnatish asosida aniqlash; 
·        har bir bosqich mazmunini izohlash. 
Algoritmning  beshta  asosiy  xossasi  bor,  ya‘ni:  aniqlik,  ommaviylik, 
diskretlilik, tushunarlilik va natijaviylik. 
ANIQLIK  XOSSASI.  Algoritm  bajariladigan  amallarning  zaruriy  ketma-
ketligini  aniq  belgilab  beradi.  Algoritmning  ijrochisiga  berilayotgan  barcha 
koʻrsatmalar aniq mazmunda boʻlishi kerak, chunki koʻrsatmalardagi noaniqliklar 
moʻljaldagi maqsadga erishishga olib kelmaydi. Bundan tashqari, koʻrsatmalarning 
qaysi  ketma-ketlikda  berilishi  ham  muxim  ahamiyatga  ega.  Demak  koʻrsatmalar 
aniq berilishi va faqat algoritmda koʻrsatilgan tartibda bajarilishi shartdir.  
OMMAVIYLIK  XOSSASI.  Algoritm  biror  sinfga  tegishli  masalalardan 
boshlangʻich  ma‘lumotlarning  turli  birikmalarida  har  qanday  masalani  echish 
uchun xizmat qiladi.  Ya‘ni xar bir algoritm oʻz mazmuniga koʻra bir turga mansub 
masalalarning barchasi uchun ham oʻrinli boʻlishi kerak. Masaladagi boshlangʻich 
ma‘lumotlar  qanday  boʻlishidan  qat‘iy  nazar,  algoritm  shu  xildagi  xar  qanday 
masalalarni echishga yaroqli boʻlishi kerak.   
NATIJAVIYLIK 
XOSSASI. 
Izlanayotgan 
natijani 
boshlangʻich 
ma‘lumotlarning  ruxsat  etilgan  qiymatlari  uchun  chekli  sondagi  etarlicha  sodda 
qadamlardan  keyin  olish  mumkinligi  tushuniladi.  Ya‘ni  xar  bir  algoritm  chekli 
sondagi  qadamlardan  soʻng  albatta  natija  berishi  shart.  Agarda  koʻrilayotgan 
jarayon cheksiz davom etib natija bermasa, uni toʻgʻri algoritm deb atay olmaymiz. 
DISKRETLILIK  XOSSASI.  Uning  mazmuni  algoritmlarni  doimo  chekli 
qadamlardan  iborat  qilib  boʻlaklarga  boʻlish  imkoniyati  mavjudligidir,  ya‘ni 
algoritmni  chekli  sondagi  oddiy  koʻrsatmalar  ketma-ketligi  shaklida  ifodalash 
mumkin.  Aks  xolda,  ya‘ni  jarayonni  chekli  qadamlardan  iborat  qilib  boʻlaklarga 
boʻla olmasak, u xolda uni algoritm deb atay olmaymiz.  
TUSHUNARLILIK  XOSSASI – Algoritmning ijrochisi har doimo ham inson 
boʻlavermaydi,  shuning  uchun  ham  ijrochiga  tavsiya  etilayotgan  koʻrsatmalar 
uning  uchun  toʻla tushunarli  boʻlishi  kerak,  aks  xolda  ijrochi berilgan  algoritmni 
toʻla-toʻkis  bajara  olmaydi.  Xar  bir  ijrochining  bajara  olishi  mumkin  boʻlgan 
koʻrsatmalar  yoki  buyruqlar  majmuasi  boʻlib,  u  ijrochining  koʻrsatmalar  tizimi 
deyiladi.  Shuning  uchun  ijrochi uchun  berilayotgan  xar  bir  koʻrsatma  ijrochining 
koʻrsatmalar tizimiga tegishli  va uning uchun batamom tushunarli boʻlishi kerak.  

---