"iqtisodiyot va menejment "

Aylanma mablag’lar 
Aylanma fondlar
 
Muomala fondlari
 
Ishlab chiqarish 
zaxiralarida 
aylanma 
mablag’lar
 
xom ashyo, asosiy va 
yordamchi material-
lar, yarim fabrikatlar, 
yoqilg’i, energiya, 
tara, ehtiyot qismlar, 
arzon va tezda ishdan 
chiquvchi predmetlar 
Ishlab 
chiqarishda 
aylanma 
mablag’lar
 
Tugallanmagan 
ishlab chiqarish, 
o’zi tayyorlagan 
yarim 
fabrikatlar, 
kelgusi davr 
xarajatlari 
3.1-rasm. Aylanma mablag’lar tarkibi. 
Omborxonada 
yuklangan 
Pul
mablag’lari 
bank va 
kassalarning 
hisob 
raqamlaridagi 
mablag’lar, 
aktsiyadorlarni
ng qarzlari, 
turli xil 
debitorlik 
qarzlari
Tayyor 
mahsulot 

---

80 
beriladi. Aylanma mablag’larga bo’lgan qo’shimcha talab banklardan olinadigan 
kreditlar hisobiga qoplanadi. Korxonada yetarli darajada aylanma mablag’larning 
mavjud bo`lishi, bozor iqtisodiyoti sharoitida korxona erkin faoliyat ko`rsatishi uchun 
asos hisoblanadi. Korxonaning aylanma mablag’lari aylanma fondlar va muomala 
fondlariga taqsimlanadi. 
Aylanma fondlar
bu ishlab chiqarish jarayonining eng zarur 
unsuri, mahsulot tannarxining asosiy qismi. Mahsulot birligiga ketadigan xom ashyo, 
materiallar, yoqilg’i va energiya xarajatlari kam bo`lsa, mehnat qancha kam sarflansa 
ishlab chiqariladigan mahsulot ham shuncha arzon bo`ladi. 
Ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini ta`minlash uchun asosiy ishlab 
chiqarish fondlari bilan bir qatorda mehnat buyumlari, moddiy resurslar ham zarur 
bo`lib hisoblanadi. Mehnat buyumlari mehnat vositalari bilan birgalikda mehnat
mahsulotining qiymatini va iste`mol qiymatini yaratishga qatnashadi. Ishlab chiqarish 
aylanma fondlarining moddiy unsurlari (mehnat buyumlari) aylanishi mehnat
jarayoni va asosiy ishlab chiqarish fondlari bilan chambarchas bog’liqdir.