"iqtisodiyot va menejment "

Tayyorlov (texnologik) zahirasi- 
xom ashyo va materiallarni ishlab chiqarishga 
kiritish uchun tayyor holga keltirishda foydalaniladi.
Mavsumiy zahiralar
- hajmi xuddi joriy zahiralar hajmi kabi, o`rtacha bir sutkada 
iste`mol qilish va mavsumiy zahiralar yaratilishi lozim bo`lgan vaqtga asosan 
aniqlanadi. 
Aylanish koeffitsienti
- korxona aylanma mablag’larining ma`lum bir vaqt 
(yil, chorak) davomida amalga oshiruvchi aylanishini tavsiflaydi yoki aylanma 
mablag’larning har 1 so`miga to`g’ri keluvchi sotilgan mahsulotlarni ko`rsatadi.
Aylanma mablag’larni yuklanish koeffitsienti 
aylanish koeffitsientiga teskari 
bo`lgan qiymatdir. U sotilgan har 1 so`m mahsulotga sarflangan aylanma 
mablag’larni tavsiflaydi.
Mutlaq ozod qilish
- korxonaning aylanma mablag’larga bo`lgan ehtiyojini 
kamaytirishni tavsiflaydi hamda mavjud resurslardan ratsional foydalanishga oid 
turli tashkiliy-texnik chora-tadbirlar hisobiga amalga oshiriladi. 
Nisbiy ozod qilish
aylanma mablag’lari hajmining o`zgarishi hamda sotilgan 
mahsulot hajmining o`zgarishini aks ettiradi. Uni aniqlash uchun hisobot yilida 
aylanma mablag’larga ehtiyojni, mahsulotni mazkur davr mobaynida sotish 
bo`yicha haqiqiy aylanish hamda o`tgan davrdagi aylanishni (kunlarda) inobatga 
olgan holda hisoblash zarur. Ular o`rtasidagi farq ozod qilingan vositalar miqdorini 
beradi. 

---

342 
 
Basharot 
– bu korxona, ob`ekt yoki hodisaning kelajakdagi ahvoli va ularni 
amalga oshirish variantlari va muddati to`g’risidagi ilmiy jihatdan asoslangan 
mulohazadir.
Iqtisodiy bashoratlar
- rivojlanish maqsadlarini belgilash, optimal yo`nalishlar 
va ularga erishish vositalarini izlab topish, resurslarni va qo`yilgan vazifalarni 
bajarish muddatlarini belgilash, korxona rivojlanishiga ta`sir ko`rsatishi mumkin 
bo`lgan cheklashlarni aniqlash. 
Rejalashtirish 
– qaror qabul qilishning uzluksiz bir jarayoni bo`lib, bu jarayon 
davomida korxona faoliyati va rivojlanishining maqsad va vazifalari atrofda ro`y 
berayotgan o`zgarishlarni inobatga olgan holda vaqt bo`yicha aniqlanadi va 
belgilanadi hamda ularni amalga oshirish uchun resurslar aniqlanadi.