"iqtisodiyot va menejment "

vazifasi
avvaliga xoxishni imkoniyat darajasiga keltirib, so`ng 
esa uni haqiqatga aylantirishdan iboratdir.
«Menejment» termini turlicha talqin qilinadi. Uning quyidagicha umumiy 
tarifini keltirish mumkin: menejment – bu xo`jalik yuritish samaradorligini oshirish, 
bozor ehtiyojlari hamda umuman jamiyat ehtiyojlarini qondirish, foydani oshirish 
maqsadida dasturli-maqsadli, ilmiy-texnik ishlanmalarni prognozlash hamda joriy va 
istiqbolli rejalashtirish, ishlab chiqarishni tashkil etish, mahsulot va xizmatlarni 
sotish tizimi hisoblanadi. 
Menejmentda ikki muhim soha mavjud – marketing va innovatsiya.
Innovatsiya
– bu yangi tovarlarni, xizmatlarni, texnologiyalarni va
jarayonlarini yuqoriroq sifatda ishlab chiqishdir. 
Menejment oxirgi natijalarga erishish uchun hamkorlikdagi faoliyatni 
muvofiqlashtirish maqsadida alohida odamlarga yoki jamoaga tizimli ta`sir 
ko`rsatishni ta`minlaydi. 
Menejmentning asosiy instrumentlari – bashoratlash, rejalashtirish, tashkil etish, 
nazorat, muvofiqlashtirish, faollashtirish va motivatsiya. 
Menejmentning 
mohiyati
ishlab chiqarish usuli, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar 
darajasi, ishlab chiqarish kuchlari rivojlanishiga bog’liq holda o`zgaradi. Ishlab 
chiqarish rivojlanishi va iqtisodiy aloqalar murakkablashuvi bilan boshqaruv ham 

---

28 
murakkablashadi va mustaqil fan sifatida ajralib chiqadi. Menejment mohiyati 
xo`jalik yuritishning barcha darajalaridagi boshqarishning qonun va qonuniyatlari, 
tamoyillari va munosabatlarini o`rganishdan iborat. Boshqaruv munosabatlari 
ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarning ajralmas qismi bo`lib, turli iqtisodiy, tashkiliy , 
ijtimoiy, mehnat, ruhiy va boshqa ko`rinishlarda bo`ladi.
1.4.
 
Menejment nazariyalarining rivojlanish bosqichlari. 
Boshqarish nazariyasining dastlabki kurtaklari qadim zamonlarga borib taqaladi, 
Yu.Tsezar, A.Makedonskiy, Turkistonda esa o`rta asr davrida Amir Temur 
hukmronligi vaqtidan boshlab shakllana boshlagan. Dastlabki paytlarda u oddiy 
bo`lib, asosan harbiy tavsifga ega edi. O`sha davr menejerlari harbiy intizomni 
o`rnatish maqsadida odamlarni jazo bilan qo`rqitish, har qanday buyruq va 
farmonlarga so`zsiz itoat etish kabi usullarni qo`llaganlar. Bunday boshqaruvga 
mehnat resurslaridan foydalanish, ulardan iloji boricha ko`proq qo`shimcha qiymat 
undirishning g’oyatda samarali usuli deb qaralgan. Amir Temur davrida 
markazlashgan, intizomli davlatning barpo etilganligiga ham Sohibqironning o`z qo`l 
ostidagilarni