"iqtisodiyot va menejment "

Mahsulot rentabelligi: 
%
100
x
МТ
BF
R
м

Bunda: R
am
- mahsulot rentabelligi; SF - balans foyda; MT- mahsulot tannarxi.
Aktivlar rentabelligi: 
Bunda: R
a 
- aktivlar rentabelligi; A - aktivlarning o’rtacha yillik qiymati.
Xususiy kapital rentabelligi: 
Bunda: R
a 
- xususiy aktivlar rentabelligi; 
XK
o’rtyq
- xususiy kapitalning o’rtacha yillik qiymati.
Asosiy faoliyat rentabelligi: 
%
100
x
А
SF
R
а

%
100
.
'
x
XK
SF
R
yq
rt
o
xk

%
100
/
x
Т
SF
R
ch
i
af


---

138 
Bunda: R
a 
- asosiy faoliyat rentabelligi; 
T
i/ch
- ishlab chiqarish tannarxi.
Sotish rentabelligi:
Bunda: R
s 
- sotish rentabelligi; 
ST – sotishdan tushgan tushum.
Sotilgan mahsulot rentabelligi: 
 
 
Bunda: R
sm 
– sotilgan mahsulot rentabelligi; 
SMH – sotilgan mahsulot hajmi.
Asosiy fondlar rentabelligi:
 
Bunda: R
af 
- asosiy fondlar rentabelligi;
AF - asosiy fondlarning o’rtacha yillik qiymati.
Bir aktsiyaning rentabelligi: 
 
 
Bunda: R
a 
- bir aktsiyaning rentabelligi;
AK
o
– muomalaga chiqarilgan aktsiya miqdori.
Qarzga olingan kapital rentabelligi: 
 
 
Bunda: R
qk 
- bir aktsiyaning rentabelligi; 
QK
o’rtyq
– qarzga olingan kapitalning o’rtacha yillik qiymati.
Aktivlar rentabelligi korxonada 1 so`m foyda olish uchun qancha mablag’ jalb 
qilish talab etilishini (bu mablag’lar manbaidan qat`iy nazar) aks ettiradi. Ushbu 
ko`rsatkich korxona raqobatbardoshligining eng muhim ko`rsatkichlaridan biri 
hisoblanadi. 
%
100
x
ST
SF
R
s

%
100
.
'
x
AF
SF
R
yq
rt
o
af

%
100
x
SMH
SF
R
sm

%
100
x
AK
SF
R
o
a

%
100
.
'
x
QK
SF
R
yq
rt
o
qk


---

139 
Sotish rentabelligi sotilgan mahsulotning har bir so`mi qancha sof foyda 
keltirganini aks ettiradi.
Sotilgan mahsulot rentabelligi har bir so`mlik sotilgan mahsulotdan qancha yalpi 
yoki sof foyda keltirganini ifodalaydi. 
Xususiy kapital rentabelligi korxona mulkdorlari ya`ni, egalari kiritgan 
kapitaldan foydalanish samaradorligini aniqlash va bu ko`rsatkichni xuddi shu 
mablag’larni boshqa qimmatbaho qog’ozlarga kiritganda olish mumkin bo`lgan foyda 
bilan taqqoslash imkonini beradi.
G’arb mamlakatlarida bu ko`rsatkich kompaniya aktsiyalarining kotirovkasiga 
sezilarli ravishda ta`sir ko`rsatadi. Bitta aktsiya keltiruvchi foyda korxonaning 
bozordagi faoliyatini tavsiflovchi muhim ko`rsatkichlardan biridir. 1 aktsiyaning 
rentabelligi korxonaning muomaladagi har bir aktsiya qancha so`m sof foyda 
keltirganini ifodalaydi. Shu tariqa, tavsiya qilinuvchi ko`rsatkichlar tahlil jarayonida 
korxonaning moliyaviy barqarorligini aniqlash, ishlab chiqarish samaradorligi va 
korxonaning bozordagi raqobatbardoshligini oshirishga oid chora-tadbirlar 
belgilashga ikoniyat yaratadi.