Samaradorlik va individual ratsionallikka asoslangan nazariyalar
Birinchi nazariyalar to'plami yollash va o'qitish xarajatlari rolini ta'kidlaydi. Ushbu harajatlarni "kvas-sobit" xarajatlar deb hisoblash mumkin, chunki ular ish davri davomiyligiga qarab farq qilmaydi. Kvazisli xarajatlarni amortizatsiya qilish uchun foyda keltiradigan firma ish haqini eng past mahsulotdan kam to'laydi (Oi, 1962). Agar ta'lim orqali olingan ko'nikmalar qat'iy o'ziga xos bo'lsa, bu ta'sir yanada kuchayishi mumkin (b. Acemoglu va Pischke, 1999, p. 559-561). Kvas-belgilangan xarajatlar va mahoratning o'ziga xosligi kasblar bo'yicha farq qilishi mumkin va biz intensiv mashg'ulot va / yoki o'ziga xos ko'nikmalarni talab qiladigan kasblar uchun eng kam ish haqi miqdorini kutamiz.
Kasblarga nisbatan qo'llanilishi mumkin bo'lgan nazariyalarning yana bir yo'nalishi ishchining individual foydali funktsiyasi to'g'risida yanada murakkab taxminlarni, xususan, kommunal o'zaro bog'liqlikning ikki turini tahlil qilish orqali aniqlanadi. Birinchidan, foyda nafaqat o'ziga, balki boshqa odamlarning ish haqiga ham bog'liq bo'lishi mumkin (Hamermesh, 1975). Natijada, ish haqining yuqori darajadagi tengsizligi kommunal xizmatlarning kamayishiga va harakatning kamayishiga olib kelishi mumkin. Ishchilar ish haqi tengsizligini "adolatsiz" deb qabul qilishlari va shunga muvofiq harakatlarni kamaytirishlari mumkin (Akerlof va Yellen, 1988; Levine, 1991). Shunday qilib, quyida joylashgan firmalarda yuqori unumdorlik kasblarini va past unumdorlik kasblarini ish haqi umumiy tarkibini siqib chiqaradigan darajadan yuqori mahsulotlarga nisbatan to'lashda samaradorlik dalili mavjud. O'zaro bog'liqlikning ikkinchi turi biroz murakkabroq,chunki bu nafaqat ish haqini, balki hedonik ish haqi deb ataladigan pul bo'lmagan elementlarni ham hisobga oladi (Lazear and Shaw, 2007, pp 102-105). Ushbu modelga ko'ra, individual harakatlar ishchining nisbiy ish haqi va uning firma ichidagi maqomiga bog'liq. Holat yuqori ish haqi miqdorini belgilash orqali sotib olinishi mumkin bo'lgan yaxshi deb talqin qilinadi. Ish haqi va maqom o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik kommunal o'zaro bog'liqlikning birinchi turidagi, ya'ni siqilgan ish haqi tarkibidagi kabi samaradorlik asosida ish haqi miqdoridan bir xil og'ishga olib keladi (Frank, 1984). Kasblar maqomi bo'yicha aniq bir-biridan farq qilganligi sababli, samaradorlik nuqtai nazaridan, yuqori martabali kasblar ularning marginal mahsulotiga nisbatan kam ish haqi olinishini va past maqomli kasblar ortiqcha to'langanligini kutishimiz mumkin.102-105-betlar). Ushbu modelga ko'ra, individual harakatlar ishchining nisbiy ish haqi va uning firma ichidagi maqomiga bog'liq. Holat yuqori ish haqi miqdorini belgilash orqali sotib olinishi mumkin bo'lgan yaxshi deb talqin qilinadi. Ish haqi va maqom o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik kommunal o'zaro bog'liqlikning birinchi turidagi, ya'ni siqilgan ish haqi tarkibidagi kabi samaradorlik asosida ish haqi miqdoridan bir xil og'ishga olib keladi (Frank, 1984). Kasblar maqomi bo'yicha aniq bir-biridan farq qilganligi sababli, samaradorlik nuqtai nazaridan, yuqori martabali kasblar ularning marginal mahsulotiga nisbatan kam ish haqi olinishini va past maqomli kasblar ortiqcha to'langanligini kutishimiz mumkin.102-105-betlar). Ushbu modelga ko'ra, individual harakatlar ishchining nisbiy ish haqi va uning firma ichidagi maqomiga bog'liq. Holat yuqori ish haqi miqdorini belgilash orqali sotib olinishi mumkin bo'lgan yaxshi deb talqin qilinadi. Ish haqi va maqom o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik kommunal o'zaro bog'liqlikning birinchi turidagi, ya'ni siqilgan ish haqi tarkibidagi kabi samaradorlik asosida ish haqi miqdoridan bir xil og'ishga olib keladi (Frank, 1984). Kasblar maqomi bo'yicha aniq bir-biridan farq qilganligi sababli, samaradorlik nuqtai nazaridan, yuqori martabali kasblar ularning marginal mahsulotiga nisbatan kam ish haqi olinishini va past maqomli kasblar ortiqcha to'langanligini kutishimiz mumkin.Holat yuqori ish haqi miqdorini belgilash orqali sotib olinishi mumkin bo'lgan yaxshi deb talqin qilinadi. Ish haqi va maqom o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik kommunal o'zaro bog'liqlikning birinchi turidagi, ya'ni siqilgan ish haqi tarkibidagi kabi samaradorlik asosida ish haqi miqdoridan bir xil og'ishga olib keladi (Frank, 1984). Kasblar maqomi bo'yicha aniq bir-biridan farq qilganligi sababli, samaradorlik nuqtai nazaridan, yuqori martabali kasblar ularning marginal mahsulotiga nisbatan kam ish haqi olinishini va past maqomli kasblar ortiqcha to'langanligini kutishimiz mumkin.Holat yuqori ish haqi miqdorini belgilash orqali sotib olinishi mumkin bo'lgan yaxshi deb talqin qilinadi. Ish haqi va maqom o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik kommunal o'zaro bog'liqlikning birinchi turidagi, ya'ni siqilgan ish haqi tarkibidagi kabi samaradorlik asosida ish haqi miqdoridan bir xil og'ishga olib keladi (Frank, 1984). Kasblar maqomi bo'yicha aniq bir-biridan farq qilganligi sababli, samaradorlik nuqtai nazaridan, yuqori martabali kasblar ularning marginal mahsulotiga nisbatan kam ish haqi olinishini va past maqomli kasblar ortiqcha to'langanligini kutishimiz mumkin.samaradorlik nuqtai nazaridan yuqori martabali kasblar o'zlarining cheklangan mahsulotiga nisbatan kam ish haqi olinishini va past maqomli kasblar ortiqcha to'langanligini kutishimiz mumkin.samaradorlik nuqtai nazaridan yuqori martabali kasblar o'zlarining cheklangan mahsulotiga nisbatan kam ish haqi olinishini va past maqomli kasblar ortiqcha to'langanligini kutishimiz mumkin.
2…Ish haqqi va uni tashkil qilish to’g’risida turli xil nazaryalar.
Mamlakatda ishlab chiqarilgan jami mahsulotning
(tovar va xizmatlaming) taqsimlanish tamoyillari bo‘yicha turlicha nazariyalar
mavjud. Bozor iqtisodiyotiga doir adabiyotlaming ko‘pchiligida
«uch omil» deb nomlanuvchi nazariya keng tarqalgan. Bu nazariyaning
asoschilaridan biri fransuz olimi J.B.Sey «ishlab chiqarishning
Do'stlaringiz bilan baham: |