Iqtisodiyot nazariyasi” kafedrasi “hozirgi zamon raqobat nazariyalari” fanidan ishchi daftar toshkent – 2019

5.2. Tovar raqobatbardoshligini baxolash bosqichlari
Tovar raqobatbardoshligini baxolash asosan uch bosqichdan iborat. Bo’lar quyidagilardan iborat:
Birinchi bosqich — bozorni taxlil etish va qiyos tarzida foydalanish uchun eng raqobatbardosh namuna-tovarni tanlash. Namunani tanlash raqobatbardoshlikni taxlil qilishning eng mas’uliyatli vazifalaridan biri xisoblanadi. By bosqichda xatolarga yo’l qo’yish jami ish natijalarini yo’qqa chiqarishi mumkin. Namuna taxlil qilinadigan tovar mansub bo’lgan tovarlar guruxidan, shu bozorga xos, keng doirada xaridorlar xurmatini qozongan bo’lishi lozim.
Ikkinchi bosqich - ikkala tovarda kiyoslanadigan tomonlar majmuini belgilash. Shuni ta’kidlash lozimki, bozorga chiqarish mo’ljallanayotgan (loyixalanayotgan) tovar bilan bozorda bo’lgan tovarning parametrlari shunchaki oddiy qiyoslanadigan bo’lsa, raqobatchi tovarlar xaridorlar extiyojlarini qay darajada qondira olishi xamda xaridorlarning kelajakdagi talablariga qay darajada javob bera olishi masalasi e’tibordan chetda qoladi. Shu sababli xar qanday loyixa eng mukammal ma’noda iste’molchilarning extiyojlarini aniq-ravshan ifodalashdan boshlanmog’i lozim.
Uchinchi bosqich - tashqiliy parametrlar- yetkazib berish shartlari, yetkazib berishning butligi, kafolat muddatlari, shartlari va boshqalar.
Porter o`zining “Millatlar Raqobatdoshligining Ustunligi” asarida raqobatdoshlikdagi ustunlikga erishish uchun korxonalar quyidagi 4 asosiy omilni: narxdagi liderlik, narx nazorati, boshqalardan ajralib turish va bozor nazoratini o`zida saqlashi kerakligini ta`kidlab o`tgan²². Tovarning iste’mol parametrlari majmuini aniklash — uning raqobatbardoshligini taxlil qilishdagi eng muxim ish xisoblanadi. Shundan keyin bu parametrlarning ierarxiyasi belgilanadi, bunda istemolchi uchun eng muxim bo’lgan tomonlar birinchi o’ringa ko’yiladi.
5.3. Raqobatbardoshlikni shakllantirish va rivojlantirishning M. Porter modeli (milliy romb)
M. Porter kontseptsiyasiga asoslangan zamonaviy model mamlakatning umumiy xususiyatga ega bo’lgan va unda ishlab chiqaruvchilar raqobatlashadigan raqobat muhitini shakllantiruvchi 4 ta xususiyatdan iborat. Ushbu muhit raqobat ustunliklarini shakllantirishga ko’maklashishi ham yoki unga to’sqinlik qilishi ham mumkin²³.