Iqtisodiyot fakulteti tarmoqlar va sohalar boyicha jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar fanidan

Rivojlanayotgan mamlakatlarda kambag’allik muammosini hal etish uchun iqtisodiyot oldida turgan asosiy vazifalar.
Jahon iqtisodiyotidagi eng dolzarb muammolardan biridir. Jahon banki kamg’allikni aniqlashda uy xo’jaliklarida aholi jon boshiga to’g’ri keluvchi daromadlar va xarajatlar ko’rsatkichidan foydalanadi.
Aholi xarajatlarida: 
-insonning oziq-ovqatga bo’lgan minimal ejtiyojlari; 
-yashash minimumiga mos keluvchi tovarlar va xizmatlar uchun xarajatlar. 
Bir kunda bir kishi 1.25 dollar (harid qobilyati bo’yicha) oshmaydigan mutlaq
kambag’allik tushunchasi. 
Hozir dunyoda 1.4 mlrd kishi ushbu chegarada yashamoqda . Rivojlanayotgan 
mamlakatlarda aholining 31%i kambag’allik darajasidan past darajada yashaydi Zambiya 64%, Niger 78%, Liberiya 84%, Nepal 68%, Bangladesh 58%.ni tashkil etadi¹³.
Jahon iqtisodiyot fani va amaliyotida aholi tarkibida kam bag‘allikni aniqlashning m utlaq, nisbiy va subyektiv usullari mavjud. M utlaq kambag‘alik darajasiga muayyan m utlaq m inim um dan past daromadga ega b o ig an uy xo‘jaliklari va individlar kiritiladi. Nisbiy kam - bag‘allikka esa darom adi jam iyatda shakllangan standart iste’molga yetmaydigan uy xo‘jaliklari va individlar kiritiladi. Subyektiv kam bag ‘allik ko'rsatkichi esa aholining o‘z moddiy holatini baholashlari natijasidir. M utlaq ko‘rsatkich kam bag'allikni aniqlashning iqtisodiy, qolganlari esa kompleks yondashuviga taalluqlidir. Mutlaq kambag‘allikni aniqlashda Jahon banki tom onidan taklif qilingan qator m ezonlardan foydalaniladi.

Rivojlanayotgan mamlakatlarda kambag’allikning kamaytirish yo’llari:

- bir qator iqtisodiy o’sishni ta’minlash; 
- ishlab chiqarish hajmining ortishi va ish haqining o’sishi; 
- yangi ish joylarini ochish va bandlikni o’sishi; 
- ta’lim, sog’liqni saqlash tizimlarining rivojlanishi; 
- inflyatsiyaning barqarorlashuvi. 
Bu har bir mamlakatdagi ichki holat va olib borilayotgan iqtisodiy siyosatga bog’liq. Rivojlanayotgan mamlakatlarda turmush darajasi pastligining asosi quyidagilrbilan belgilanadi: 
- oziq-ovqatni yetarlicha iste’mol qilmaslik; 
- aholi jon boshiga to’g’ri keladigan daromadlarning kamligi; 
- uy-joy sharoitlarining nobopligi; 
- yuqori darajadagi kasallanish; 
- ta’lim darajasining pastligi; 
- yuqori darajadagi bolalar o’limi; 
- umidsizlik kayfiyati. 


¹³ https://www.nationalgeographic.org/article/effects-economic-globalization/

Jahon bankining 2022, 30-noyabr kuni 2022-yil Iyun oyidan Sentyabrgacha o’tkazgan 4 oylik tatqiqot natijalarini yuqoridagi rasmda ko’rishimiz mumkin.