Iqtisodiyot fakulteti mavzu: Ko'pomilli ekonometrik taxlil

4. Ko'pomilli regressiyani tuzishda omillarni saralash:
Alohida iqtisodiy o'zgaruvchilarning holatini nazorat qilish murakkabmasala,

ya'ni bitta o'rganilayotgan omilni ta'sirini baholash uchun barcha sharoitlarni birdek ta'minlab berish mumkin emas.

Bunday holatlarda boshqa omillarni modelga kiritib ularning ta'sirini o'rganishg aharakat qilinadi, ya'ni quyidagi ko'pomilli regressiya tenglamasi tuziladi:

Buerda - koeffitsentlari mos omillar bo'yicha y – iste'molning xususiy hosilasi:

Bunda qolgan barcha lar o'zgarmas deb qabul qilinadi.

Bunday tenglamani, masalan iste'molni o'rganishda qo'llash mumkin. XX-asrning

30-yillarida Dj.M. Keyn so'zining iste'mol funktsiyasi gipotezasini taklif etadi.

Istemol funktsiyasini quydagi model ko'rinishida ifodalanadi.

C= ƒ(y,P, M, Z)

buerda: K- iste'mol;y- daromad;P -baho, xayot qiymati indeksi;
M- iste'molchi ixtiyoridagi pul;Z - xarajatlar.
Bunda 0 shart bajrilishi talab etiladi.
Ko'pomilli regressiya aktsiyalarning daromadliligi muammolarini yechishda,

Ishlab chiqarish harajatlari funktsiyalarini o'rganishda,

Makroiqtisodiy hisoblashlarda va ekonometrikaning qator boshqa muammolarini o'rganishda qo'llaniladi.

Hozirgi sharoitda ko'pomilli regressiya ekonometrikada eng ko'p qo'llaniladigan usullardan biri hisoblanadi.

Ko'pomilli regressiyaning asosiy maqsadi omillarning harbirini modellashtiriluvchi ko'rsatkichga alohida hamda ularning umumiy birgalikdagi ta'sirlarini o'rganib ko'po'lchovli modellarni qurishdan iborat.