Iqtisodiyot fakulteti Kadrlar manedjmenti talabasi Bo`riboyev Sherali Mavzu: Amerikaning boshqarish modeli

Kamchiliklari

 To`g`ri hodimlarning qisqarishi va kam sonli malakali hodimlarning ishlashi , har bir hodimning o`z vazifaning to`laqonli bajarishi vaqt o`tib ishga bo`lgan ishtiyoqning pasayishiga sabab bo`ladi. Ya`ni bir xillikdan
charchash paydo bo`ladi. Ishlab chiqarishdagi turli xil vazifalarga bo`lgan moslashuvchanlik kamayib boradi. Vaqt o`tib amerikalik manedjerlar foyda olishga bo`lgan intilishi boshqa nuqtalarga bo`lgan e`tiborni susaytiradi.

Amerika iqtisodiyoti rivojlantirishda “Aralash iqtisodiyot modeli” asosiy prinsip sifatida katta rol o`ynaydi.

Aralash iqtisodiyot modeli — bozor iqtisodiyotining yuksak mehnat unumi, eng mukammal texnologiya va yuqori malakali ish kuchiga ega boʻlgan turi. Bu modelda mulkiy xilma-xillik mavjud boʻladi;
 - xususiy mulkning individual va hissabay shakllari ustuvorlik qiladi
 - davlat va nodavlat mulki
 - iqtisodiyotning davlat va nodavlat sektorlari taraqqiy etadi
Yirik, oʻrta va kichik biznes muvozanatli holatda rivojlanadi. Bozor munosabatlari bilan birgalikda nobozor munosabatlari ham mavjud boʻladi. Bu esa sahovat va hayr- ehson ishlarining keng rivojlanishiga zamin yaratadi, raqobat bilan birgalikda hamkorlik aloqalari yuzaga keladi. Iqtisodiyotni boshqarishda bozor mexanizmi bilan bir qatorda davlat mexanizmi ham qoʻllanadi. Mazkur modelga ommaviy farovonlik xos boʻlsada, ijtimoiy tafovutlar cheklanmaydi, davlat daromadlarni qayta taqsimlashda faol ishtirok etmaydi, bu vazifalarni bozor mexanizmi bajaradi. Aralash iqtisodiyot modeli Angliya va Fransiyada ham mavjud.
Amerika manedjmenti paydo bo`lishida F.Taylorning ilmiy boshqaruv makabi katta ahamiyat kasb etadi. Keynchalik G.Fayol Amerika manedjmenti shakllanishida o`zining hissasini qo`shdi. Uning klassik maktab asoslarini bunga turki vazifasini bajardi.

G.Fayolning Amerika modeli

Fayol uchun boshqarish oldindan ko'rish demakdir, va bashorat boshqarishning zaruriy elementidir. Tadqiqotchi ko'rib chiqadigan kunlik, haftalik, oylik, yillik, besh yillik va o'n yillik rejalar o'zgaruvchan sharoitlar bilan tayyorlanib, ko'rib chiqilishi kerak.
Fayolning uzoq muddatli rejalashtirishga urg'u beradi : boshqaruv fikrining rivojlanishidagi o'ziga xos hissa.
Fayolning Amerika modeliga asosan zamonaviy amerika manedjmenti quyidagi 3 sharoitda harakterlanadi:
-bozor mavjudligi
-ishlab chiqarishning sanoat uslubi
-tadbirkorlikning asosiy shakli sifatidagi korporatsiya
Fayoldan 80 yil oldin, u shunday dedi: “Tashkilot va fabrika rahbarlariga geometriya va amaliy mexanika o'rgatilishi kerak, shuningdek ishchilarning mehnatini tejash usullari to'g'risida maxsus bilimlar kerak ...
Boshqalarni boshqaradigan odam uchun qo'lda ishlash faqat ikkinchi darajali ahamiyatga ega.
“Rahbarning yuqori mavqeiga intellektual qobiliyat va bu qobiliyatlarni rivojlantirishga imkon beradigan bilim tufayli erishiladi."