Iqtisodiyot fakulteti Ek-92 talabasi Institutsional iqtisodiyot



Download 279,13 Kb.
Pdf ko'rish
Sana14.05.2023
Hajmi279,13 Kb.
#938715
Bog'liq
Xayrullayev S. Joriy Nazorat



O`zbekiston Respublikasi 
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti 
 
Iqtisodiyot 
fakulteti
 Ek-92 
talabasi
 
Institutsional iqtisodiyot 
fanidan oraliq nazorat
 
Tayyorladi
: Xayrullayev S. 
Tekshirdi
: Ulashev A. 
 
 


1-Topshiriq. Soliq yuki asosan yuridik shaxslarning yelkasiga tushishi qaysi
model uchun xos? 
Shartnomaviy davlatning qisqacha ta’rifi shunday bo`ladi: bu – faqat unga 
fuqarolar tomonidan topshirilgan huquqlar doirasida va ularning manfaatlari 
yo`lida kuch ishlatish monopoliyasidan foydalanuvchi davlat, fuqarolar esa 
soliqlarni to`lashga majburiyat deb emas, balki o`z zimmasiga ixtiyoriy ravishda 
olingan majburiyat sifatida qaraydi. Boshqacha aytganda, davlatning roli ularda 
mulkchilik huquqlarini himoya qilishni davlat ixtiyoriga topshirish qulay 
bo`ladigan bitimlar doirasi bo`yicha kafil roli bilan chegaralanadi. 
Shartnomaviy davlatdan farqli o`laroq ekspluatatorlik davlati o`z daromadini 
(soliq tushumlarini), aniqrog`i, - davlat apparatini nazorat qiluvchi guruhning 
daromadini oshirish uchun majbur qilish monopoliyasidan foydalanadi. 
Ekspluatatorlik davlatining mulkchilik huquqlarini tafsirlash va himoya qilishdagi 
asosiy maqsadi «mulkning boshqaruvchi rentasini oshiruvchi tarkibiga» 
erishishdan iborat, hatto agar bunga umuman jamiyat farovonligiga ziyon yetkazib 
erishilsada. 
Ekspluatatorlik davlati faoliyatidan ko`riladigan zararni faqat og`ir soliqlar 
(nohaq yig`imlar) va mulkchilik huquqlarini taqsimlash muntazam va oldindan 
aytib bo`ladigan xususiyatga ega bo`lgan taqdirda qisqartirish mumkin. 
Shuning uchun mening fikrimcha , soliq yukining asosan yuridik shaxslarning 
yelkasiga tushishi ikala modeldan biriga 100% to’g’ri keladi deb aytib bo’lmaydi. 
Soliq yukining asosiy qismi yuridik shaxslar tomonidan to'lanishi ekspluatator 
davlatga emasligini ko’rib chiqadiga bo’lsak, hukumat tomonidan olinadigan 
soliqlarning salmoqli qismini yuridik shaxslar, masalan, korporatsiyalar va 
korxonalar to‘lashi ko‘pgina mamlakatlarda odatiy holdir. Buning sababi shundaki, 
yuridik shaxslar ko'pincha jismoniy shaxslarga qaraganda ko'proq daromad va 
foydaga ega bo'lib, ularga turli xil soliq stavkalari va qoidalari qo'llaniladi va 
bunda soliq tizimini jamiyatning kam imtiyozli a'zolari hisobidan badavlat va 
kuchlilarga foyda keltiradigan tarzda ishlab chiqilmagan. 
Soliq yuki asosan yuridik shaxslar yelkasiga tushishi davlatning 
shartnomaviy modeli uchun xos emasligini ko’rib chiqadigan bo’lsak, davlatning 
shartnomaviy modeli hukumat va fuqarolar ijtimoiy shartnoma tuzadi, bunda 
davlat fuqarolar tomonidan toʻlanadigan soliqlar evaziga muayyan xizmatlar va 
himoyalarni taqdim etadi, degan gʻoyaga asoslanadi. Ushbu modelda soliq yuki 
odatda jismoniy va yuridik shaxslar o'rtasida ularning daromadlari, boyligi va 
iste'moliga qarab taqsimlanadi. Ushbu modelning maqsadi har bir kishi o'ziga 
tegishli soliq ulushini to'lashini ta'minlash orqali ijtimoiy adolat va tenglikni 
ta'minlashdan iborat. 
Qisqacha qilib aytganda soliq yuki teng taqsimlanmayapti, lekin 
majburlash yo’q va qaysidir ma’noda hammasi adolatlidek tuyuladi. 


2-Topshiriq. Tashkilot ichki muhitining mohiyati va mazmuni. 
Tayanch 
iboralar: 
vaziyat, ichkiomil, maqsad, vazifa, texnologiya. 
Tashkilotning ichki muhiti deganda tashkilotning o'zida mavjud bo'lgan 
shart-sharoitlar, omillar va resurslar tushuniladi. U tashkilot faoliyati va faoliyatini 
shakllantiradigan odamlar, jarayonlar, tizimlar va madaniyatni o'zichigaoladi. Ichki 
muhitning tabiati va mazmuni tashkilotning maqsad va vazifalariga erishish
qobiliyatiga sezilarli ta'sir ko'rsatishi mumkin. 
Tashkilot ichidagi vaziyatga tashkilotning tuzilishi, rahbariyati va 
madaniyati kabi turli xil ichki omillar ta'sir ko'rsatadi. Ushbu omillar tashkilotning 
tashqi muhitdagi o'zgarishlarga moslashish va o'zmaqsadlariga erishish 
qobiliyatiga ta'sir qilishi mumkin. 
Tashkilotning maqsadi uning mavjudligi sababi bo'lib, u tashkilot faoliyatiga 
yo'nalish va e'tiborni beradi. Maqsad tashkilotning missiyasi va qarashlariga mos 
kelishi kerak va u qarorlar qabul qilish va resurslarni taqsimlashda rahbarlik qilishi 
kerak. 
Tashkilotning vazifasi o'z maqsadlariga erishish uchun zarur bo'lgan aniq 
faoliyat va majburiyatlarn ianglatadi. Vazifalar aniq belgilanishi va tashkilotning 
barcha a'zolariga yetkazilishi va ular tashkilotning maqsadi va strategiyasiga mos 
kelishi kerak. 
Tashkilot tomonidan qo'llaniladigan texnologiya uning faoliyati va 
ishlashiga sezilarli ta'sir ko'rsatishi mumkin. Texnologiya tashkilot ehtiyojlariga 
mosbo'lishi va uning maqsad va vazifalarini qo'llab-quvvatlash uchun samarali 
ishlatilishi kerak. 
Umuman olganda, tashkilotning ichki muhitining tabiati va mazmuni uning 
maqsad va vazifalariga erishish qobiliyatiga sezilarli ta'sir ko'rsatishi mumkin. 
Tashkilotlar o'zlarining uzoq muddatli muvaffaqiyatlarini ta'minlash uchun 
o'zlarining ichki muhitini samarali tushunishlari va boshqarishlari muhimdir. 

Download 279,13 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish