Iqtisodiyot asoslari

Qurilish uchastkalaridan olinadigan renta erning tabiiy hosildorligi uchun olinadigan rentadan farq qilib uning joylashgan o’rniga bog’liq bo’ladi. Agar er yirik shaharlarga, transport yo’llariga va noyob tabiatli hududlarga qanchalik yaqin bo’lsa, undan olinadigan renta miqdori shunchalik yuqori bo’ladi.
Ma’lumki er taklifi cheklangan, unga bo’lgan talab esa muttasil o’sib boradi.Erga bo’lgan talab va uning taklifining o’zgarib turishi natijasida er narxi ham o’zgarib turadi. Er narxi renta miqdoriga to’g’ri mutanosiblikda, foiz darajasiga nisbatan esa teskari yo’nalishda o’zgaradi. Er narxini quyidagi hisoblashlar asosida aniqlashimiz mumkin bo’ladi:


R
En q --- x 100%
F
En - er narxi;
R - er rentasi
F - foiz stavkasi.


Er narxi darajasiga er maydonining joylashgan o’rni, erning hosildorligi, er maydonining muqobil ishlatish imkoniyatlari mavjudligi, infratuzilma ob’ektlarining etarlicha rivojlanganligi kabi omillar ta’sir ko’rsatadi. Er taklifining cheklanganligi undan samarali foydalanish yo’llarini izlab topishni talab etadi.
Ishchi kuchi bozori, xususan ishchi kuchi taklifi xususiyatlari shundan iboratki, xodim qancha vaqt ishlashni va qancha vaqtni dam olish va muqobil mashg’ulotlarga ajratishni o’zi hal qiladi. Mehnat bozorida “o’rin almashtirish samarasi va daromad samarasi” amal qiladi.
Mehnat resurslarini sifat jihatdan takomillashtirish iqtisodiyotning o’sish sur’atlari bilan bevosita bog’liqdir. Shuning uchun ham mamlakatda mehnat bozorini, mehnatni boshqarish institutlarini va uning iqtisodiy - huquqiy mexanizmlarini yaratish eng asosiy vazifalardan biridir. Mehnat bozori va uning normal faoliyat ko’rsatishi quyidagi omillarga bog’liq:

• 
  aholi soni, yoshi va jinsiy tarkibi;
  
• 
  ish bilan bandlikdagi hududiy va tarmoq o’zgarishlari;
  
• 
  qo’shimcha ishchi kuchini ishlab chiqarishga jalb etish mexanizmi;
  

• 
  ishlab chiqarish hajmi, uning o’sish sur’ati, ishlab chiqarish tarkibi;
  
•