Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya


IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA



Download 4,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet219/663
Sana24.01.2022
Hajmi4,99 Mb.
#408124
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   663
Bog'liq
Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya darslik

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

 

185 

 

tekshirish  muassasalari,  oliy  o‗quv  yurtlari  yirik  shaharning  ta‘sir  doirasida 



o‗rnashadi  –  shahar  aglomeratsiyasi,  sanoat  tuguni  vujudga  keladi.  Ammo 

aglomeratsiyalar ham o‗ziga xos hududiy mujassamlashuvdir. Fanda aglomeratsiya 

omili va u bilan bog‗liq aglomeratsiya samaradorligiga ilk bor nemis olimi 

Alfred 

Veber

 (1909-y.) asos solgan. 

Yuqorida  keltirilgan  mulohazalarga  misol  sifatida,  Toshkent  atrofida 

joylashgan  go‗sht  kombinati  (O‗rtaovul  shaharchasi),  ToshIES,  Toshkent  agrar 

universiteti  (Yalang‗och  shaharchasi),  Yadro  fizikasi  instituti  (Ulug‗bek 

shaharchasi),  alkagolsiz  ichimliklar  kombinati  (Qibray)  va  hokazolarni  ko‗rsatish 

mumkin.  Toshkent  aholisi  ehtiyoji  va  xo‗jaligi  uchun  zarur  bo‗lgan  bu 

korxonalarni poytaxtda qurishning iloji yuq, lekin ular ists‘molchi, sanoat, ilm-fan 

markaziga yaqin bo‗lmog‗i lozim. Bundan yana bir xulosa, ya‘ni ishlab chiqarish 

mujassamlashuvi  bilan  shahar  rivojlanishi  o‗rtasidagi  munosabat  kelib  chiqadi. 

Dastlab, shaharning vujudga kelish va ulg‗ayishida ishlab chiqarishni joylashtirish 

(mujassamlashuvi)  yetakchi  rol  o‗ynaydi,  keyinchalik  esa  shaharning  o‗zi  ishlab 

chiqarishning hududiy tashkil etish omiliga aylanadi. 

Endi  turli  shakldagi  mujassamlashuvga  misol  keltiraylik.  Masalan, 

O‗zbekiston  sanoat  mahsulotining  yarmidan  ko‗pini  har  birida  2000  dan  ortiq 

ishchi  ishlaydigan  korxonalar  ishlab  chiqaradi,  deb  faraz  qilaylik.  Bu  ishlab 

chiqarish yoki korxona darajasidagi mujassamlashuvdir. Toshkent shahrida mavjud 

korxonalar  O‗zbekiston  Respublikasi  sanoat  mahsulotining,  taxminan,  15-16 

foizini  beradi  –  bu  urbanistik  mujassamlashuv  bo‗ladi.  Agar  Farg‗ona  vodiysini 

respublikamizning asosiy pilla yoki meva maskani, neft mahsulotlari yoki o‗simlik 

moyi  ishlab  chiqaruvchi  rayoni  sifatida  ko‗rsak,  u  holda  hududiy 

mujassamlashuvni nazarda tutgan bo‗lamiz. 

Mujassamlashuvning yuqori yoki pastligi ayni chog‗da ma‘lum  bir sohaning 

rivojlanganlik  darajasini  belgilaydi.  Bu  yerda  ―umumiy  maxraj‖  bo‗lib  shahar, 





Download 4,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   663




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish