“Iqtisodiy ta’limotlar tarixi” fanidan muammoli ma’ruza matnlari to’plami T.: Tmi, 2003. bet

55 

---

 
O’rganish metodi. 
 
 
F.Kenening iqtisodiy tadqiqotining metodologik maslagi (platformasi) ni uning 
tomonidan ishlab chiqilgan tabiiy tartib to’g’risidagi kontseptsiya tashkil etadi. 
Uningcha, mazkur kontseptsiyaning huquqiy asosi xususiy mulkni, shaxsiy 
manfaatlarni muhofaza qiluvchi va takror ishlab chiqarishni va moddiy boyliklarni 
to’g’ri taqsimlashni ta’minlovchi davlatning jismoniy va ma’naviy qonunlari 
hisoblanadi. Tabiiy tartib tabiatda, tirik organizmda, hayvonot dung’sida mavjud 
bo’lgan tabiiy qonunlar bilan boshqarilib turiladi. F.Kenening g’zishicha, tabiiy 
tartibning mohiyati shundaki, bir odamning shaxsiy manfaati boshqalarning umumiy 
manfaatidan ajralgan bo’lishi mumkin emas. Bu esa erkinlik hukmronlik qilgan 
sharoitda bo’ladi. Ana shunda dung’ o’z-o’zidan harakatlanadi. Shu bilan birga 
F.Kene ogohlantirib o’tadi: «Yuqori hokimiyat» oqsuyaklardan g’ki yirik er egalari 
vakillaridan tashkil topishi mumkin emas; ular birga qo’shilib qonunning o’zidan 
ancha kuchli hokimiyat tashkil etishi, millatni qul qilishi, adolatsizlikni keltirib 
chiqarishi, yirtqichlarcha zulm o’tkazishi va o’ta ketgan beboshlikni keltirib 
chiqarishi mumkin». U, yuqori davlat hokimiyati tabiiy tartib qonunlarini yaxshi 
biladigan, o’qimishli bir shaxs ko’lida bo’lishini maqsadga muvofiq deb hisoblagan.