Iqtisodiy tahlil” kafedrasi 1-mavzu. Moliyaviy tahlil fanining nazariy asoslari

Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yil	Haqiqatda
Farqi (+;-)
Ishchilar soni, kishi (X)	144	152	+8
Bir ishchi tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulot, ming so‘m (Um)	1235	1207	-28
Mahsulot hajmi, ming so‘m (F)	177840	183464	+5624

Mahsulot hajmi o‘zgarishiga ishchilar soni, o‘rtacha ishlangan kun hamda bir kunga to‘g‘ri keladigan mahsulot hajmining ta’sirining tahlili

Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yil	Haqiqatda	Farqi (+;-)
Ishchilar soni, kishi (X)	203	212	+9
Bir ishchiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha ishlangan kun, kishi kuni (Y)	278	270	-8
O‘rtacha ishlangan bir kun­ga to‘g‘ri keladigan mahsu­lot hajmi, ming so‘m (Z)	104	111	+7
Mahsulot hajmi, ming so‘m (F)	5869136	6353640	484504

F = X * Y* Z
1. Fx=(1/2*9)*(278*111+270*104) + 1/3*9*(-8)*7=+265053
2. Fy=(1/2*(-8))*(203*111+104*212)) + 1/3 *9*(-8)*7=-178492
3. Fz=(1/2*7)*(203*270+212*278) + 1/3 *9*(-8)*7=+397943
ΔF=ΔFx+ΔFy+ΔFz=265053 + (-178492) + 397943 =+484504

Karrali va aralash modellar

Logarifmlash usuli

• Logarifmlash usuli multiplikativ modellarda omillar ta’sirini hisoblash uchun qo‘llaniladi.
• Integral metoddan farqli ravishda logorifmlashda ko‘rsatkichlarning mutlaq o‘sishi emas, balki ularning o‘sish (pasayish) indeksi qo‘llaniladi.

z = xy	lgz=lgx+lgy lg∆z=lgz1+lgz0=( lgx1-lgx0) + (lgy1-lgy0) lg(z1:z0)=lg(x1:x0)+ lg(y1:y0), lgz1=lgx1 +lgy1 ; lgzo= (lgx0+lgy0)
f = xyz	lgf=lgx+lgy+lgz.
x
y
z

Jadval ma’lumotlaridan foydalanib, omilli model bo‘yicha ishchilar soni (X), bir yilda bir ishchi tomonidan ishlangan kunlar miqdori (Y) va o‘rtacha kunlik ishlab chiqarish (Z) hisobiga mahsulot chiqarishni o‘sishini hisoblaymiz. Mahsulot hajmi o‘zgarishiga ishchilar soni, o‘rtacha ishlangan kun hamda bir kunga to‘g‘ri keladigan mahsulot hajmining ta’sirini tahlili

Ko‘rsatkichlar	Haqiqatda	O‘tgan yil	Farqi (+;-)
Ishchilar soni, kishi (X)	120	100	+20
Bir ishchiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha ishlangan bir ish kuni (Y)	208	200