Iqtisodiy statistika

Savollar, testlar va masalalar

1. Iqtisodiy faoliyat chegarasini xalq xo'jaligi balansi va m il­ liy hisoblar tizimi bo‘yicha chegaralarini xarakterlab bering.

2. Quyidagi tarm oqlarning qaysilari material ishlab chiqarish sohasiga kiradilar:
a) sanoat;
b) qishloq xo‘jaligi; d) o 'rm o n xo‘jaligi;
e) yuk transporti;
f) savdo va um um iy ovqatlanish;
g) kom m unal xo'jaligi;
h) ilm va ilmiy xizm at ko'rsatish;
i) tayyorlash.
3. Quyidagi tarm oqlarning qaysilarida material xizm atlar ko'rsatiladi:
a) transport;
b) savdo; d) sanoat;
e) m oliya, kredit, sug'urta;
f) so g liq n i saqlash; g) ta ’lim.
4. 3 -punktda keltirilgan tarm oqlarning qaysilarida nom a­ terial xizm atlar yaratiladi?
5. Quyidagi m ahsulot elem entlarining qaysilari bozor ish­ lab chiqarish tarkibiga kiradi:
a) iqtisodiy e ’tiborli bahoda sotilgan tovarlar va xizm atlar
qiym ati;
b) uy xo‘jaliklarida ishlab chiqarish va o‘zlari iste’mol qism i tovarlar va xizm atlar qiymati;
d) joriy davrda bepul yoki iqtisodiy e ’tiborli bo'lm agan
b ahoda berilgan tovarlar va xizm atlar qiymati;


e) korxonada ishlab chiqarilgan va ishlab chiqarish j a r a yonida foydalanish uchun qoldirilgan asosiy kapital ta rk ib ig a kiruvchi obyektlar qiymati;
0 barter bo'yicha almashilgan tovar va xizm atlar q iy m a ti;
g) ish beruvchilar tom onidan xodim larga ish haqqi h is o ­ biga berilgan natural ko'rinishdagi tovarlar va xizm atlar q iy ­
m ati.
6 . Yuqorida, 5-punktda keltirilgan m ahsulot tu r la r in in g qaysilari o ‘z iste’moli uchun, qaysilari asosiy kapitalni y a lp i jam g'arish elem entlarini tashkil etadi?
7. Quyidagilarning qaysi biri milliy hisoblar tizim idagi baholash prinsiplariga to 'g 'ri kelmaydi:
a) zaxiraga qo'shilayotgan va zaxiradan olinayotgan tovarlar zaxiraga qo'shilayotgan yoki olinayotgan m o m e n t- dagi baholar bilan baholanadi;
b) m ahsulotlar ishlab chiqarilgan davrda va shu davrdagi baholarda hisobga olinadi;
d) barter bo'yicha almashilgan yoki xodim larga ish h aq q i hisobida berilgan tovarlar bahosi ishlab chiqarilgan d av rd a sotilishi mumkin bo'lgan baholarda baholanadi;
e) tovarlarning yoki xizmatlarning m ulkchilik shakli, is h ­ lab chiqaruvchidan sotib oluvchiga o 'tg an m om ent sotilishi vaqti deb hisoblanadi.
8. Korxona joriy davrda A,V,S mahsulotlarini ishlab chiqarilgan tayyor mahsulotlar zaxiralari davr boshida quyida­ gicha bo'lgan: A m ahsulot-10 t., V mahsulot — 500 birlik (pul shaklida ularning qiymati 200 va 250 ming p.b.). K o'rilayotgan davrda sotilgan: A — 100 t. (1 t. bahosi 22 p.b.), V — 1000 b ir­ lik (1 birlik bahosi 550 p.b.), S — 120 kg. (1 kg. bahosi 200 p.b.), tayyor mahsulot zaxiralari davr oxirida : A — 20 t. (qiy­ m ati 440 ming p.b.), S — 100 kg. (qiymati 20 mln. p.b.).
Tayyor mahsulot zaxiralarini balans qiym ati o 'zgarishi


xolding foyda (zarar), M HT bo‘yicha tayyor m ahsulot zaxiralarining o'zgarishi, ishlab chiqarilgan mahsulot hajm ini aniqlang.
9. « N om oliyaviy korxonalar» sektoriga kiruvchi investit­ sion birliklarni ajrating:
a) O 'zbekiston M arkaziy banki;
b) Iqtisodiyot vazirligi;
d) Prezident qoshidagi Davlat va jam iyat qurilish akademiyasi;
e) «Asaka» tijorat banki;
f) Bekobod m etallurgiya kombinati;
g) « Fidokorlar» partiyasi; h) «M alika» fabrikasi;
i) « K o‘kcha» masjidi;
j) Brokerlik firm asi;
k) «0 ‘zbekinvest» sug‘urta kompaniyasi;
1) ulgurji oziq-ovqat yarmarkasi; m) 106 -m aktab;
n) gim naziya;
o) reklam a agentligi;
p) M arkaziy univermag;
q) qariyalar uyi;
r) T oshkent shahar 1-mahallasi;
s) «Qibray» sanatoriyasi;
t) Asaka avtom obil zavodi.
10. Yuqoridagi (p.9) keltirilgan investitsion birliklarning qaysilari «M oliyaviy muassasalar» sektoriga kiradi?
11. Y uqoridagi (p.9) keltirilgan institutsion birliklarning qaysilari « D avlat muassasalari» sektoriga kiradi?
12. Y uqorida (p.9) keltirilgan institutsion birliklarning qaysilari «U y xo'jaliklari xizmatidagi notijorat tashkilotlar»
sektoriga kiradi?


13. Yuqorida (p.9) keltirilgan institutsion birliklarning qaysilari «Uy xo‘jaligi» sektoriga kiradi? •
14. Quyidagi xarajatlarning qaysilari oxirgi iste’mol xara- jatlariga kiradi:
a) korxona va tashkilotlar toMagan avtom obillar rem onti;
b) uy xo‘jaliklari to ‘lagan avtom obillar rem onti;
d) korxonalar tom onidan xo‘jalik ehtiyojlari uchun uzoq m uddat foydalaniladigan buyum lar (m ebel, avtomobil, sovut- gichlar, elektr jihozlari) sotib olingan;
e) uy xo'jaliklari tom onidan uzoq m uddat foydalaniladi­ gan buyum lar sotib olingan;
0 uy xo'jaliklari tom onidan uy va kvartiralar sotib o lin ­
gan;
g) uy egalari tom onidan kapital rem ont qilingan;
h) uy xo‘jaliklari tom onidan yuvelir buyum lar, san’at asarlari, qim m atbaho m etallar sotib olingan;
i) korxona va tashkilotlar tom onidan yuvelir buyum lar, sa n ’at asarlari, qim m atbaho m etallar sotib olingan;
j) uy xo'jaliklari ishlab chiqarilgan m ahsulotlar o'zining yakuniy iste’moli uchun;
k) o ‘z uyida yashash xizmatlari;
1) m ehnat haqqi hisobiga olingan tovarlar va xizmatlar.
15. Quyidagi soliqlarning qaysilari joriy soliqlarga kiradi:
a) sovg‘a-salomlar;
b) m ulk-m eros solig‘i;
d) qo'shilgan qiymat solig'i;
e) sotish solig‘i;
0 m ehnat resurslari solig‘i;
g) yer, bino, inshoot solig‘i;
h) jism oniy shaxslar darom ad solig‘i;
i) aksizlar;
j) foyda solig‘i;

к) darom ad so!ig‘i;

1) transport vositalari (uy xo'jaligi) egalari solig'i;
m) transport vositalari (korxona-tashkilotlar) egalari solig'i;
n) suv solig‘i;
0) korxonalarni ro'yxatdan o'tkazish uchun davlat posh- linasi;
p) m a’lum faoliyat bilan shug'ullanish uchun ruxsat be­ rish yig‘imi.
16. Y uqoridagi (p. 15) soliqlarning qaysilariga ishlab chiqarish va im port solig'i kiradi?
17. Y uqoridagi (p. 15) soliqlarning qaysilari m ahsulot solig'iga kiradi?
18. Y uqoridagi (p. 15) soliqlarning qaysilari ishlab chiqa­ rishning boshqa soliqlariga kiradi?
19. Yuqoridagi (p. 15) soliqlarning qaysilari m ulkdan darom ad solig'iga kiradi?
20. Quyidagi om illarning qaysi biri xolding foydaga ta ’sir qiladi:
a) m ateriallar nisbiy xarajatlarining o'zgarishi;
b) aylanm a m ablag'lar fizik hajmining o'zgarishi;
d) bahoning inflatsiya natijasida o'zgarishi.
21. M am lakatda ishlab chiqarilgan yalpi ichki m ahsulot joriy baholarda 7389 mlrd. so'm , solishtirm a baholarda esa 7156 mlrd. so 'm n i tashkil etgan bo'lsa, Y alM deflyatorini hisoblang.
22. «А» m am lakat iqtisodiyotini xarakterlovchi quyidagi m a’lum otlar berilgan (m lrd. so'm ).
1) Yalpi ichki m ahsulot — 35900
2) Asosiy kapital iste’m oli — 1700
3) Xorijiy m am lakatlardan bandlik va m ulkdan olinadi- gan rezidentlik darom adlari — 1500


4) Berilgan mintaqaning YalM idan bandlik va m ulkdan norezidentlarning oladigan darom adlari — 1290
5) Joriy transfertlarning qoldig'i — 1825
6) Yakuniy iste’mol — 14000
7) Kapital transfertlar qoldig'i — 1825
8) Yalpi jam lanish — 4250
Berilgan m a'lum otlar asosida quyidagilarni hisoblang:
1. Sof ichki mahsulotni
2. Yalpi milliy daromadni