Iqtisodiy statistika

Ayrim mamlakatlarda kutilayotgan umr uzunligi (yosh)
Mamlakatlar Barcha aholi ^{Erkaklar Ayollar} O'zbekiston 67 ^{61 73}
Rossiya 68 ^{60 71}
Angliya 76 74 ⁸⁰
Germaniya 76 73 ⁸⁰
AQSH 76 73 79
Fransiya 78 74 ⁸²
Yaponiya 80 77 ⁸⁴

Bunday holat O'zbekiston va Rossiyada demografik holat yaxshi emasligini bildiradi. Kutilayotgan um r uzunligi rivoj- langan mamlakatlarga qaraganda erkaklar uchun — 13 yosh, ayollar uchun 8 yoshga kam.

Vafot etish jadvalllari ham butun aholi uchun, erkaklar uchun, ayollar uchun, shahar aholisi uchun, qishloq aholisi uchun (umuman va alohida erkaklar ham da ayollar uchun) tuziladi. Vafot etish jadvallari m a’lumotlari aholi sonini bashoratlash uchun, shuningdek, umrni sug'urta qilish ta ’rif stavkalarini tuzish uchun foydalaniladi.
Davlat va ayrim hududlar darajasida iqtisodiy va ijtimoiy jarayonlarni amalga oshirish uchun aholi soni, joylanishi va tarkibi haqidagi ma’lumotlar kerak bo'ladi. Qo'yilgan maqsad
va mavjud axborotlarning xarakteriga qarab, bashoratlashning


har xil usullaridan foydalanish mumkin. Ularning hammasi ham aniqlangan demografik va migratsion jarayonlar o‘zgarmay qoladi deb faraz qilishga asoslangan. Bashoratning aniqlik darajasi hisob qilingan davrning uzunligi, bosh- lang‘ich axborotlarning sifatiga, shuningdek, tug‘ilish, vafot etish va migratsiyaga ta ’sir etuvchi omillarning to ‘g‘ri aniqlanishiga bog'liq. Demografik bashoratlashda quyidagi usullar qo‘llaniladi: ekstrapolyatsiya, yoshlarni surish usuli va statistik modellashtirish usuli.
Yoshlarni surish usuli aholining yosh tarkibi va vafot et­ ish jadvalidagi yashash koefTitsiyentlaridan foydalanishga asoslangan. Uning mohiyati shundaki, shu yoshdagi t- vaqtdagi aholi soni X yosh gruppasidagi aholi sonini (X -l) shu yoshdagilarning yashash koeffitsiyentlariga ko'paytirib (t- 1) aniqlanadi: