Iqtisodiy statistika

1 Самуэлсон П. Водный курс. Пер. с англ. — М., «Прогресс», 1964 — С.426.
12


qilinib, tovarlarga boMgan dunyo baholari, asosan bir-biri bi­ lan teng boMgan.
Dunyo bozori faqat tovarlar va xizmatlar bozorini emas, balki kapital, ishchi kuchi va valuta bozorlarini ham o ‘z ichiga oladi. Kapitalning dunyo bozori kapital migratsiyasi natijasida paydo boMadi. Kapital o'ziga doim ishonchli va foyda olish mumkin boMgan joyni qidiradi. Dunyo bozori- ning ajralmas qismi boMib dunyo qimmatli qog'ozlar bozori hisoblanadi va uni tashkil boMishida fond va valuta biijalari ishtirok etadilar. Ishchi kuchining dunyo bozori ularning mamlakatlararo migratsiyasi natijasida payda boMadi. U mi- gratsion oqimlarning yo'nalishiga, mutaxassislar, olimlar, ishchilar va boshqa migrantlarning mehnatga chorlash sharti va usuliga katta ta ’sir ko'rsatadi.
Dunyo tashqi aloqalari geografiyasida tarkibiy o'zgarishlar yuz bermoqda. 1980-yillarning o'rtalarida AQSHning iqtisodiy ustunligi kamaydi, GFRning dunyo eksportidagi, Yaponiyaning kapital eksportidagi roli ortdi. Dunyoning uchta iqtisodiy markazi paydo boMdi: AQSH, G 'arbiy Yevropa va Yaponiya. Dunyo savdosida Xitoyning va to'xtovsiz rivojlanayotgan «Yangi industrial mamlakatlar» (Janubiy Koreya, Gonkong, Singapur va boshqalar)ning sal- mog‘ i ortdi.
Transmilliy va xalqaro milliy mamlakatlarning xalqaro bozordagi faoliyati har xil formalarda davlatning faol ishtiroki bilan amalga oshiriladi. XX asr oxiri va XXI asr boshida Yev­ ropa, Lotin Amerikasi va Afrika mamlakatlarida yirik xalqaro ittifoqlar va tashkilotlar paydo boMdi va ular faol harakat qilmoqdalar. Shu jumladan, Xalqaro Savdo Tashkiloti (VTO), Yevropa Ittifoqi (YeS), Xalqaro valuta fondi (M VF), Xalqaro savdo palatasi (MTP), Xalqaro sanoatchilar va tad-
birkorlarning xalqaro kongressi (M K PP), Osiyo-Tinch


okeani iqtisodiy jamiyati (ATES) va qator boshqa inter- natsional guruhlarni keltirish mumkin.