Iqtisodiy statistika

1) asosiy faoliyat — bu qo'shilgan qiymatni yaratilishiga eng ko'p hissa qo'shuvchi faoliyat. Ayrim mahsulot turlari bo'yicha bunday ma’lumotlarni olish mumkin emas. Shuning uchun asosiy faoliyatni aniqlash maqsadida yalpi ishlab chiqarish hajmidagi eng ko'p soliqqa ega bo'lgan tovar va xizmatlarni olish tavsiya etiladi yoki bunda xodim lar soni tarkibida eng ko'p soliqqa ega ishlab chiqarishda band bo'lgan xodimlar ulushini olish tavsiya etiladi;
2) yordamchi faoliyat — asosiy faoliyatni qo'llab-quwatlab turish uchun amalga oshiriladigan faoliyat bo'lib, uni asosiy faoliyatdan ajratib bo'lmaydi (tashish, asrash, tayyorlash, bosh- qarish, ta’minlash, marketing, ta’mirlash va tuzatish ishlari);
3) qo‘shimcha faoliyat — bunda boshqa tarm oqlar
mahsulotlari ishlab chiqariladi va ular XATKdagi kabi tar- moqlarga kiritiladi.


Yordamchi va qo'shim cha faoliyat mahsulotlari bozorda sotishga yoki boshqa maqsadlarda foydalanishi mumkin.


3-§. Institutsional birlik turlari


Institutsional birliklarga quyidagilar kiradi:
1. Korporatsiya va kvazikorporatsiyalar. Korporatsiy larning asosiy belgilari quyidagilardan iborat:
— qonun bilan korxona va tashkilot sifatida, boshqa insti­ tutsional birliklarga bog'liq bo'lmagan holda tuziladi;
— mustaqil yuridik shaxs bo'lib, yagona davlat registrida qayd etiladi;
— maqsadi foyda olish hisoblanadi;
— aksiya egalarining jam oa mulkida bo'ladi;
— xo'jalik faoliyati natijasida olingan foyda aksionerlarga tegishli bo'lib, ular olgan qog'ozlar hajmiga proporsional ra- vishda taqsimlanadi;
— yopilgan paytda aksionerlar o'z ulushlarini oladilar;
— direktorlar kengashi rahbarlikni amalga oshiradi;
— muomalaga aksiyalar chiqara oladi;
— qonun oldida bitim va majburiyatlarini bajarish bo'yicha, shuningdek, soliqlar to'lash bo'yicha ham javobgar bo'lib hisoblanadi.
K orporatsiyalar oilasi (aksiyalarga birgalikda egalik qiladi) korporatsiyalar — koglomeratini tashkil etadi. Ular bir em as, balki ko‘p institutsional birliklarni o ‘z ichiga oladi. U lar ichida ona korporatsiya — katta siyosatga ta ’sir ko'rsatish huquqiga ega bo'ladi.