Iqtisodiy statistika

R a s . f= S F / T N x 100%
va u bir so‘mlik ishlab chiqarish xarajatiga to ‘g‘ri kelgan foyda sum m asini ifodalaydi.
— Sotilgan mahsulot rentabelligi — sotishdan olingan
foyda (SF) mahsulotni sotishdan tushgan tushum ga (SM ) nisbati olinadi:
R m ax=SF/SM X 100%
va u (har bir so‘mlik sotilgan m ahsulotdan qancha foyda olinganini ifodalaydi.
—Ayrim olingan mahsulot rentabelligi — ayrim olingan
m ahsulotni sotishdan olingan foyda (SFmax) shu m ahsulotni sotishdan tushgan tushumga nisbati olinadi:
R-max.ayrim- SFmax/S M max X 100%
va u shu m ahsulotni (har bir so‘mlik sotishdan qancha foyda olinganini ifodalaydi.
Ishlab chicjarish rentabelligi darajasiga quyidagi om illar ta ’sir ko‘rsatadi:
— sotilgan mahsulot rentabelligi;
— mahsulotning fond talabchanligi (fond qaytim i);
— aylanm a mablag‘larni biriktirish koefTitsiyenti (aylanm a m ablag'lar aylanishi).


Bu om illar ta ’sirini hisoblash maqsadida ishlab chiqarish rentabelligi formulasini quyidagicha yozamiz:
R i s h / c h = A F F / F + 0 x 100% va uni suratini ham , maxra- jini ham mahsulotni sotishdan tushgan tushum ga bo'lam iz:
R ish /c h = A F F /S M /F /S M + 0 /S M = R /h + K = R / l / N + l / K ; bunda, R—sotilgan m ahsulot rentabelligi yoki bir so'm lik sotilgan mahsulotga to 'g 'r i kelgan foyda sum m asi;
h — fond talabchanlik, uni quyidagicha hisoblash m um ­ kin: 1 /N ; bunda, N —fond qaytimi; К —biriktirish koeffitsi- yenti, uni quyidagicha ham hisoblash m um kin: 1/K ; bunda, K—aylanish koeffitsiyenti.
Rentabellik ko'rsatkichiga ta ’sir etuvchi om illarni di- nam ikada am alga oshiriladi (awalgi yillarga nisbatan sol- ishtiriladi). Bayon etilgan om illar ta ’sirini hisoblash uchun quyidagi hisoblar am alga oshiriladi. A w alo rentabellikning um um iy o'zgarishi aniqlanadi:
A R - ish /c h - R i s h / c l i“ R ish /c liO — R l / l / N 1 + I / K 1- R 0/ I / N 0+ 1 / K ( j ;
so'ngra om illar ta ’siri hisoblanadi:
— m ahsulot rentabelligining o'zgarishi;