Iqtisodiy integratsiya: bojxona

Manba: Jahon savdo tashkiloti, Xalqaro savdo statistikasi (Jeneva: JST, 2011).
qarshi savdo, unda bir tovar ikkinchisiga almashtirildi yoki hech bo'lmaganda har bir millat bilan savdoni alohida-alohida muvozanatlashtirishga harakat qilindi. Buning sababi shundaki, "konvertatsiya qilinadigan" rubllarning har qanday ortiqcha qismi (CMEA savdosidagi hisob-kitob birligi), ortiqcha ortiqcha to'plangan davlatdan tashqari boshqa biron bir davlatdan tovar va xizmatlarni import qilish uchun sarflanishi mumkin emas edi.

320. 
     Iqtisodiy integratsiya: bojxona ittifoqlari va erkin savdo maydonlari
     

Masalan, agar Polsha Sovet Ittifoqidan olib kelinganidan ko'proq narsani eksport qilgan bo'lsa, Polsha faqat sovet tovarlarini sotib olish uchun to'plangan ortiqcha rubldan foydalanishi mumkin edi. Ommaviy sotib olish davlat savdo kompaniyasining boshqa millatning davlat savdo kompaniyasidan bir yil yoki bir necha yil davomida belgilangan miqdordagi tovarni sotib olish to'g'risidagi kelishuvini anglatadi.

1989 yildan boshlab butun Sharqiy Evropada kommunistik rejimlar qulab tushdi va Sovet Ittifoqida Sharqiy va G'arbiy Germaniya birlashtirildi, Yugoslaviya parchalanib ketdi va Sovet Ittifoqi tarqatib yuborildi. Ushbu ulkan siyosiy o'zgarishlar, hech bo'lmaganda qisman, markaziy rejalashtirishning iqtisodiy muvaffaqiyatsizliklari bilan boshlandi. Hammasi 12Markaziy va Sharqiy Evropa mamlakatlari (CEEC) va 15 Yangi Mustaqil Davlatlar (NIS) sobiq Sovet Ittifoqining va iqtisodiyoti va tashqi savdosini bozor yo'nalishlari bo'yicha qayta tuzishni davom ettirmoqdalar. Bu o'nlab yillar davomida markaziy rejalashtirish va qo'pol samarasizlikdan so'ng ulkan vazifa. Bozor iqtisodiyotini o'rnatish uchun (1) narxlar va ish haqini davlat nazoratidan ozod qilish (talab va taklifning bozor kuchlari resurslarni erkin ravishda taqsimlashi uchun), (2) ishlab chiqarish resurslarini hukumatdan xususiy mulkka o'tkazish (ya'ni, iqtisodiyotni xususiylashtirish) , (3) iqtisodiyotni raqobat uchun ochish va xalqaro savdoni liberallashtirish (ya'ni, davlat savdosini bozor tamoyillariga asoslangan savdoga almashtirish) va (4) bozor iqtisodiyoti faoliyati uchun zarur bo'lgan huquqiy va institutsional bazani yaratish (masalan, mulk huquqi). , G'arb uslubidagi bank tizimi, kapital bozori, xarajatlarni hisobga olish, xo’jalik qonunchiligi va boshqalar).

Aksariyat mamlakatlarda ishsizlikning kuchayishi, yuqori inflyatsiya, katta byudjet tanqisligi, barqaror xalqaro qarzlar va savdo aloqalarining buzilishi shaklidagi og'ir iqtisodiy dislokatsiyalar an'anaviy markaziy rejalashtirishning qulashiga hamroh bo'ldi. Bugungi kunga kelib, Polsha, Vengriya, Chexiya (Chexoslovakiyaning 1992 yilda Chexiya va Slovakiya respublikalariga bo'linishidan kelib chiqqan), Sloveniya (1991 yilda sobiq Yugoslaviya tarkibidan ajralib chiqqan) va Estoniya (Boltiqbo'yi davlati va sobiq Sovet Ittifoqi). Respublika) o'z iqtisodiyotini qayta qurish yo'lida eng katta yutuqlarga erishdi va tez sur'atlar bilan o'sib bormoqda. CEECning boshqa davlatlari biroz orqada qolmoqda va NISning aksariyat davlatlari (shu jumladan Rossiya) bu jarayonda atigi uchdan ikki qismini tashkil qilmoqda.

1989 yildan boshlab CEEC va NIS savdosi yo'nalishida o'zgarishlar yuz berdi. 1980 yilda CEEC va NIS eksportining 51 foizi boshqa CEEC va NISh mamlakatlariga, 28 foizi sanoat mamlakatlariga va 21 foizi rivojlanayotgan mamlakatlarga to'g'ri keldi. 2008 yilga kelib, bu qiymatlar mos ravishda 20 foiz, 63 va 7 foizga o'zgargan. CEEC davlatlarining aksariyati ishlab chiqarilgan mahsulotlarning sifati pastligi va sanoat mamlakatlarida protektsionizm tufayli G'arb bilan savdoni kengaytirishda qiyinchiliklarga duch kelishmoqda va aksariyat NISK davlatlari. Qayta qurish jarayoni muvaffaqiyatli bo'lishi uchun, CEEC va NIS mamlakatlari sanoat mamlakatlarining katta miqdordagi tashqi yordamiga, ularning eksporti uchun sanoat bozorlarida qulayroq kirishga, ulkan to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalarga (to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalarga) va sanoat mamlakatlaridan zamonaviy texnologiyalarning kirib kelishiga muhtoj.

1991 yil oxirida Sovet Ittifoqi rasman tarqatib yuborildi va Rossiyaning rahbarligi ostida sobiq Sovet respublikalarining aksariyati (hozirgi kunda Yangi Mustaqil Davlatlar yoki NIS deb nomlangan) Mustaqil Davlatlar Hamdo'stligi (MDH). 1991 yilda Evropa Ittifoqi Polsha, Vengriya va Chexoslovakiya bilan assotsiatsiya shartnomalarini imzolab, ushbu mamlakatlarga po'lat, to'qimachilik va qishloq xo'jaligi mahsulotlari kabi ba'zi muhim mahsulotlar bundan mustasno bo'lib, Evropa Ittifoqiga erkin savdo imkoniyatini taqdim etdi. 1996 yilga kelib, bitim CEECning 10 davlatiga qadar uzaytirildi. In

Xulosa ³²¹

1992 yil, Polsha, Vengriya, Chexiya va Slovakiya Markaziy Evropa bepul Savdo assotsiatsiyasi (CEFTA) va Boltiqbo'yi davlatlari - Estoniya, Latviya va Litva tashkil topdi The Boltiqbo'yi erkin savdo shartnomasi (BAFTA), ammo endi ularning barchasi Evropa Ittifoqining a'zolari.

1998 yil mart oyida Chexiya, Estoniya, Vengriya, Polsha va Sloveniya Evropa Ittifoqiga a'zo bo'lish bo'yicha muzokaralarni boshladilar va 2000 yil fevral oyida Bul-gariya, Latviya, Litva, Ruminiya va Slovakiya ham shunga ergashdilar. 2004 yilda Markaziy va Sharqiy Evropaning o'nta mamlakati (Polsha, Vengriya, Chexiya, Slovakiya, Sloveniya, Estoniya, Litva, Latviya, Malta va Kipr) 2004 yilda Evropa Ittifoqiga a'zo bo'lishdi va 2008 yilda Bolgariya va Ruminiya qo'shildi. Albaniya, sobiq Yugoslaviya davlatlari (Bosniya-Gertsegovina, Xorvatiya, Serbiya, Chernogoriya va Makedoniya, Sloveniya bundan mustasno), shuningdek, Turkiya Evropa Ittifoqiga kirish uchun muzokaralarni boshladi. Sobiq Sovet respublikalari (Rossiya, Armaniston, Ozarbayjon, Belorussiya, Gruziya, Qozog'iston, Qirg'iziston Respublikasi, Moldova, Tojikiston, Turkmaniston, Ukraina,

Xulosa

1. 
   Iqtisodiy integratsiya faqatgina birlashayotgan davlatlar o'rtasida savdo to'siqlarini diskriminativ ravishda kamaytirish yoki yo'q qilish bo'yicha tijorat siyosatini anglatadi. Savdo bo'yicha imtiyozli kelishuvda (masalan, Britaniya Hamdo'stligini afzal ko'rish sxemasi), savdo ishtirokchilari faqatgina ishtirok etadigan davlatlar o'rtasidagi savdo-sotiqdagi to'siqlarni kamaytiradi. Erkin savdo zonasi (masalan, EFTA va NAFTA) a'zolar o'rtasidagi savdo-sotiqdagi barcha to'siqlarni yo'q qiladi, ammo har bir davlat a'zo bo'lmaganlar bilan savdo-sotiqdagi o'z to'siqlarini saqlab qoladi. Bojxona ittifoqi (masalan, Evropa Ittifoqi) bundan tashqari tashqi dunyoga nisbatan umumiy tijorat siyosatini olib boradi. Umumiy bozor (1993 yildan beri Evropa Ittifoqi va kelajakda Mer-cosur), shuningdek, a'zo mamlakatlar o'rtasida ishchi kuchi va kapitalning erkin harakatlanishiga imkon berish orqali yanada rivojlanadi. Iqtisodiy ittifoq uyg'unlashadi (masalan, Benilux) yoki hatto birlashtiriladi (masalan,
   

2. 
   Bojxona ittifoqlarining statik, qisman muvozanat ta'siri savdo-sotiqni yaratish va savdo-sotiqni diversifikatsiya qilish nuqtai nazaridan o'lchanadi. Savdo yaratish kasaba uyushma a'zosidagi ba'zi mahalliy ishlab chiqarishlar boshqa a'zoning mamlakatidan arzonroq import bilan almashtirilganda sodir bo'ladi. Bu Bojxona ittifoqida ishlab chiqarish va elektr ta'minoti bo'yicha ixtisoslashishni kuchaytiradi. Savdo-sotiqni yaratadigan bojxona ittifoqi, shuningdek, a'zo bo'lmagan davlatlarning farovonligini oshiradi, chunki uning real daromadining bir qismi o'sishi dunyoning qolgan mamlakatlaridan importning ko'payishiga to'g'ri keladi.
   

3. 
   Savdo o'zgarishi, bojxona ittifoqidan tashqaridan arzonroq import boshqa ittifoq a'zosining yuqori narxdagi importi bilan almashtirilganda sodir bo'ladi. Bu o'z-o'zidan, farovonlikni pasaytiradi, chunki u ishlab chiqarishni qiyosiy ustunlikdan uzoqlashtiradi. Savdo-sotiqni yo'naltiruvchi xususiy uyushma ham savdo-sotiqni yaratishga, ham savdo-sotiqni rivojlantirishga olib keladi va bu ikki qarama-qarshi kuchlarning nisbiy kuchiga qarab farovonlikni oshirishi yoki kamaytirishi mumkin.
   

3. 
   Bojxona ittifoqlari nazariyasi ikkinchi eng yaxshi nazariyaning alohida hodisasidir. Bu shuni ko'rsatadiki, agar maksimal ijtimoiy farovonlik yoki Pareto maqbul darajasiga erishish uchun zarur bo'lgan barcha shartlarni qondirish mumkin bo'lmasa, iloji boricha ko'proq yashashga harakat qilish, ikkinchi darajali farovonlik holatiga olib kelmaydi. Bojxona ittifoqining shakllanishi savdo-sotiqni yaratishga va farovonlikni oshirishga olib kelishi mumkin bo'lgan sharoitlar nazariy jihatdan yaxshi ma'lum. Bojxona ittifoqlarining boshqa statik ta'siri bu ma'muriy tejash va katta savdolashuv kuchidir. Qanday qilib bojxona ittifoqining ayrim a'zolarning savdo sharoitlariga ta'siri noaniq.
   

3. 
   Bojxona ittifoqini tashkil etuvchi davlatlar farovonlikning barqaror o'sishidan tashqari, raqobatning kuchayishi, miqyosli ekonomika, investitsiyalarni rag'batlantirish va iqtisodiy resurslarni yaxshiroq ishlatish natijasida sezilarli dinamik foyda olishlari mumkin.