Iqtisodiy-geografik tahlili. Tabiiy sharoiti va resurslari

Iqtisodiy-geografik tahlili. Tabiiy sharoiti va resurslari 

  Yaponiyaning umumiy maydoni 376 ming. kv.km. Hududining muhim xususiyatlaridan biri uning katta va kichik orollarda joylashganligidir. Ulardan to`rt tasining maydoni ancha kattadir. Bularga Xonsyu, Xokkaydo, Kyusyu va Sikoku orollari kiradi. U unitar davlat bo`lib, 47 prefekturaga bo'linadi.

  Yaponiya, asosan, tog'li mamlakat. Hududining 75 foizini tog'lar egallaydi. Eng baland tog'i Fudziyama (3776 m.) yapon xalqining ommaviy topinadigan-sig'inadigan muqaddas joyi hisoblanadi. Tekisliklari, asosan, Tinch okean sohillari bo'ylab joylashgan. Ayniqsa, Tokio qo'ltiq-bo'yidagi Kanto pasttekisiigi mashhurdir. 

  Yaponiya biron-bir yerosti boyliklari bilan o'zini o'zi ta'minlay olmasa-da, boy dengiz, geotermal, gidroenergiya, agroiqlim resurslariga ega.

  Iqlimi musson xarakterda. Qish oylari nisbatan qurg`oqchil va sovuq, ammo shimoldan janubga qarab isib boradi. Yoz esa ancha namli va issiq o'tadi. Yog'in miqdori o'rtacha 1700-4000 mm, tez-tez yer silkinishlari bo`lib turadi. Ba`zan u juda kuchli, halokatli tarzda ro`y beradi.

  Yaponiyaning aholisi 127 mln. kishi. Aholisining soni bo'yicha jahon mamlakatlari orasida o`ninchi o'rinda turadi. Aholi soni keyingi yillarda qisqarib bormoqda. Yaponiya tipik Sharq davlatlaridan bo`lishiga qaramasdan, Osiyoda birinchi bo`lib, demografik ko`rsatkichlariga ko`ra, II tipdan I tipga o`ta oldi.  Unda har 1000 aholi hisobiga tug'ilish 8 kishiga, o'lim esa 7 kishiga to'g'ri kelmoqda, bolalar o'limi ko'rsatkichlari jahonda eng pastdir. Shu bilan birga aholisi o'rtacha 83 yoshdan ortiqroq umr ko'rmoqda. Yaponiya bir millatli davlat. Aholisining 99 foizi yapon millatiga mansub.

  Yaponiyada aholining o'rtacha zichligi 1 kv.km maydonga 337 kishiga teng. Agar mamlakat aholisining asosiy qismi umumiy maydonining 10 foizida yashashini hisobga olsak, amalda aholi yashaydigan hududlarda bu ko'rsatkich 1000 kishini tashkil qiladi. Yaponiya yuqori darajada urbanizatsiyalashgan davlatlar qatoriga kiradi. Unda jami aholining 67 foizidan ko'prog'i shaharlarda yashaydi. Mamlakatda yirik shaharlar soni 200 dan ortadi. Eng yirik shahri mamlakatning poytaxti Tokio bo'lib, unda 34,4 mln.dan ko'proq aholi istiqomat qiladi. Aholisi 1 mln.dan ortiq bo'lgan yana 6 ta shahari bor. Mamlakatda yirik shahar aglomeratsiyalari shakllanmoqda. Tokio-Nagoya-Osaka yo'nalishi bo'ylab 600 km.dan ortiq masofaga cho'zilgan hududida dunyodagi eng yirik megalopolislardan biri Tokaydo tashkil topgan. unda 55 mln.kishi mavjud.

  Foydalaniladigan yer nihoyatda qimmatli, taqchil resurs bo'lganligi sababli, Yaponiyada hozirgi vaqtda binolarni «Osmono'par» qilib qurish bilan birga, ulaming qator qavatlarini yer ostkda joylashtirishga ham erishilmoqda. Alohida texnopolis - ilmiy-muhandislik komplekslari, asosan, dengizning sayoz qo'ltiq va ko'rfazlarini turli axlat va chiqindi jinslar bilan to'ldirish hisobiga hosil qilingan hududlarida qurilmoqda.