Iqtisodiy bilim asoslari

Bevosita soliq
 
— fuqaro va korxonalardan bevosita davlat xazinasiga undiriladigan 
soliq.
Bilvosita soliq
 
— fuqarolar tomonidan avvaliga muayyan tovarlarni sotuvchi 
korxonalarga to‘lanadigan, so‘ng korxona tomonidan davlatga o‘tkaziladigan soliq.
Soliq to‘lovchi fuqarolar
Davlat
D
a
r
o
mad
 so
li
g‘i,
 m
ol
-m
u
l
k 
sol
i
g
‘
i
 va 
b
os
h
qalar


 
Ta’
l
im
, 
ti
b
b
iy
 
xi
z
mat
, 
m
u
do
faa
, 
xa
vf
si
zl
ik,


 

y
o‘l
lar
, n
afaqa
, 
p
ensi
y
a 
v
a 
h
oka
zola
r
Mamlakatda soliqlarni joriy etishdan maqsad:
— ijtimoiy tovar va xizmatlarni ishlab chiqarishni pul bilan ta’minlash;
— aholi daromadlarini qayta taqsimlash;
— ba’zi ishlab chqarish sohalarini qo‘llab-quvvatlashdan iborat.
Davlat jamiyat oldidagi qator ijtimoiy vazifalarni o‘z zimmasiga olar ekan, unga 
katta miqdordagi pul mablag‘lari zarur bo‘ladi. Shu bois, davlat ko‘rsatiladigan xizmatlar 

---

119
118
119
Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni belgilash, joriy 
etish va hisoblab chiqarish; 
Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni davlat budjetiga 
hamda davlat maqsadli jamg‘armalariga to‘lash bilan 
bog‘liq munosabatlar;
Soliq to‘lovchilarning soliq to‘lash majburiyatlarini 
bajarishi bilan bog‘liq munosabatlarni tartibga soladi.
SOLIQ KODEKSI — SOLIQ QONUNCHILIGINING ASOSI 
Mamlakatimizda soliq va boshqa majburiy to‘lovlar O‘zbekiston Respublikasi Soliq 
kodeksi deb ataluvchi huquqiy hujjat asosida belgilanadi. Soliq va boshqa majburiy 
to‘lovlarni belgilash, joriy etish, hisoblash hamda davlat xazinasiga va maqsadli 
jamg‘armalariga to‘lash bilan bog‘liq munosabatlar O‘zbekiston Respublikasining Soliq 
kodeksi asosida amalga oshiriladi.
Soliq kodeksi soliqqa tortish to‘g‘risidagi barcha qonun hujjatlarining asosini tashkil 
qiladi va soliq munosabatlarini tartibga solib turadi.
Yuqorida O‘zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksining 1- moddasi asosida keltirilgan 
sxema bo‘yicha quyidagi savollarga javob bering:
1. Respublikamizda turli xil soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar qaysi qonuniy hujjat asosida 
joriy etiladi?
2. Biror soliqni bekor qilish uchun nima asos bo‘lib xizmat qilishi mumkin?
3. Soliq Kodeksida ko‘zda tutilmagan yoki unga asoslanmagan soliqni respublikamizda joriy 
etish mumkinmi?
4. Soliq to‘lovchilar soliq majburiyatlariga rioya qilmagan taqdirda nima asosida turli 
javobgarliklarga tortilishlari mumkin?