Iqtisodiy bilim asoslari

IMPORT VA EKSPORT

Mamlakatda ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarni chet mamlakatlarga sotish

eksport  deb  ataladi.  Tovar  va  xizmatlarni  chet  mamlakatlardan  sotib  olishga

esa import deyiladi. Mamlakatning import va eksport qilgan tovar va xizmatlari

qiymatlarining  yig‘indisi  tashqi  savdo  hajmini  aniqlaydi.  Tashqi  savdo  hajmi

mamlakatning  xalqaro  savdo-sotiq  jarayoniga  qanchalik  ishtirok  etayotganini

bildiradi.  Mamlakatning  xalqaro  savdo-sotiqdagi  ishtirokining  samaradorligini

import va eksport hajmlarini taqqoslash yordamida aniqlash mumkin. Albatta,

har bir davlat eksportga chiqarayotgan tovar va xizmatlari hajmining, tashqaridan

olib  kelayotgan  import  tovar  va  xizmatlari  hajmidan  ko‘p  bo‘lishini  xohlaydi.

Mamlakatning eksporti va importi hajmlari orasidagi farq tashqi savdo saldosini

aniqlaydi. Agar mamlakatning chetga sotayotgan eksport tovar va xizmatlari hajmi

mamlakatga  keltirilayotgan  import  tovar  va  xizmatlari  hajmidan  ko‘p  bo‘lsa,

tashqi savdo saldosi musbat bo‘ladi. Aks holda esa tashqi savdo saldosi manfiy

bo‘lib, xalqaro savdo-sotiqda muammolar paydo bo‘ladi. Chunki tovarlarni chetga

sotishdan tushgan chet el valutasi miqdori, chetdan olib kelinayotgan tovarlarni

sotib olishga yetmay qoladi. Natijada, tashqi savdoda valuta tanqisligi vujudga

keladi.